Prostat Kanseri Tanısı Nasıl Olur? Evreleri Nelerdir?

Prostat Kanseri Teşhisi

Prostat kanseri tanısı için yapılan testler ve prosedürler aşağıda açıklamaları ile birlikte listelenmiştir. Kanseri erken evrede teşhis etmek amacıyla, herhangi bir şüpheli belirti ile karşılaşıldığında, fizik muayeneye ek olarak aşağıda yer alan ön testler yapılabilir.

Dijital rektal muayene (DRE): DRE, genellikle prostat sağlığının kontrol edilmesinde ilk adımdır ve çoğunlukla yıllık fizik muayene gibi rutin taramanın bir parçası olarak yapılır. Eğer bu muayenede prostat bezi dokusunda, şeklinde veya boyutunda herhangi bir anormallik saptanırsa, daha fazla tanı testine ihtiyaç duyulabilir.

Prostat spesifik antijen (PSA) testi: PSA testi, prostat kanserinin tespit edilmesinin en erken yollarından biridir. Genellikle DRE ile birlikte yapılır. Böylece prostatın dokusu, şekli veya boyutunda herhangi bir anormallik olup olmadığı anlaşılabilir. Yüksek PSA seviyesi, prostat kanseri belirtisi olabilir. Bununla birlikte; üriner sistem enfeksiyonu veya prostatit (prostat iltihabı) ve benign prostat hiperplazi(BPH) gibi kanserli olmayan sağlık sorunlarından kaynaklanabilir.

PSA prosedüründe koldan kan örneği alınır ve prostat bezi tarafından doğal olarak üretilen bir madde olan PSA için analiz yapılır. Az miktarda PSA’nın kan dolaşımında olması normaldir.

Ayrıca Bakınız: Prostat Kanseri Nedir?

Prostat Kanseri Tanısı

Eğer DRE veya PSA testinde bir anormallik tespit edilirse, prostat kanseri şüphesini doğrulamak amacıyla aşağıdaki tanı testleri önerilebilir:

Ultrason: Ultrason teknolojisi, prostat boyutunu, tümör tepkisi veya diğer dokulardaki aktiviteleri izlemek amacıyla kullanılabilir. Prostat kanseri teşhisini doğrulamak amacıyla transrektal ultrason (TRUS) gerekebilir. Bu prosedürde, rektuma küçük bir prob yerleştirilerek, prostat görüntüsü elde edilir ve boyutu ölçülür.

Biyopsi: Yapılan ön testler kanser şüphesi uyandırırsa, prostat biyopsisi ile daha iyi bir kanser değerlendirmesi için prostattan küçük bir miktar doku örneği alınır. Bu dokunun mikroskop altında analiz edilmesiyle, kanserin evresi ve uygun tedavi planı belirlenebilir.

Ayrıca Bakınız: Prostat Kanseri Belirtileri

Prostat Kanseri Derecelendirilmesi

Biyopsi ile kanser tanısı konduysa, bir sonraki adım kanser hücrelerinin agresiflik seviyesini belirlemektir. Kanserli hücreler analiz edilerek, sağlıklı hücrelerden ne kadar farklı oldukları belirlenir. Yüksek derece, daha hızlı yayılması muhtemel olan daha agresif bir kanseri belirtir.

Prostat kanseri hücrelerinin derecesini değerlendirmek için kullanılan en yaygın ölçek Gleason derecelendirme sistemi olarak adlandırılır. Derece, 2 (agresif olmayan kanser) ila 10 (çok agresif kanser) arasında değişebilir.

Ayrıca Bakınız: Prostat Kanseri Sebepleri

İleri Evre Prostat Kanseri

Kanser tanısı konduktan sonra, evresini belirlemek için bazı tanı testlerine ihtiyaç duyulur. Eğer prostat hücrelerinde başlayan kanserin yakın dokulara veya vücudun diğer bölgelerine yayılıp yayılmadığı (metastaz) şüphesi varsa, bunun için aşağıda yer alan görüntüleme testlerine başvurulabilir:

Kemik taraması: Prostat kanseri kemiklere metastaz yapabilir. Eğer kemik ağrısı şikayeti varsa ya da kan testlerinde yüksek kalsiyum seviyesi saptanmışsa; prostat kanserinin kemiğe yayılıp yayılmadığını teşhis etmek amacıyla kemik taraması yapılabilir.

Bilgisayarlı tomografi (BT) taraması: BT taraması, prostat içindeki ve çevresindeki dokuların kan akışını ve anatomisini değerlendirme imkanı sunar. Böylece, tümör büyümesinin teşhisi ve görüntülenmesi sağlanır.

Manyetik rezonans görüntüleme (MR): Prostat kanseri tanısı için MR görüntüleme testi kullanılabilir. Bu teknoloji, özellikle yumuşak doku kontrastının daha fazla olması nedeniyle tercih edilir.

PET/BT taraması: Prostat kanseri için faydalı bir tarama yöntemidir. Bu tarama testleri, tümör oluşumu öncesi ya da yapısal değişiklikler olmadan önce kanser hücrelerini ortaya çıkarabilir. Böylelikle hastalık erken evrede tespit edilebilir.

ProstaScint taraması: Prostat kanserinin lenf nodlarına, yakın dokuya veya kemiğe yayılıp yayılmadığını tespit etmek  amacıyla kullanılabilir.

Prostat Kanseri Evreleri

Tanı testleri tamamlandıktan sonra, bu sonuçlar esas alınarak kanserin evresi belirlenir. Prostat kanseri evrelemesi, tedavi seçeneklerinin karar verilmesine yardımcı olur. Prostat kanseri evreleri, açıklamaları ile birlikte aşağıda yer almaktadır:

Evre I: Evre 1 prostat kanserinde, kanser prostatın çok küçük bir alanı ile sınırlıdır ve erken evre prostat kanseri anlamına gelir. Mikroskopta incelendiğinde, kanser hücreleri agresif sayılmazlar.

Evre II: Evre 2 prostat kanserinde, kanser hala küçük olabilir. Ancak kanser hücreleri mikroskop altında incelendiğinde agresif sayılabilir. Ya da kanser daha büyük olabilir ve prostat bezinin her iki tarafını da içerecek şekilde büyüyebilir.

Evre III: Evre 3 prostat kanserinde, kanser prostatın ötesine, seminal veziküller ya da yakınlardaki diğer dokulara yayılmıştır.

Evre IV: Evre 4 prostat kanserinde, kanser mesane gibi yakın organları istila etmiştir. Ya da lenf nodları, kemikler, akciğerler veya diğer organlara yayılma göstermiştir.