Karpal Tünel Sendromu Nedir? Belirtileri, Nedenleri, Tanısı ve Tedavisi

Karpal tünel sendromu; bilekteki medyan sinir sıkıştığında ortaya çıkan, acılı, ilerleyici bir rahatsızlıktır. Sinir şiştiğinde, tendonlar iltihaplandığından veya her ikisi birden olduğunda da sinir sıkışabilir.

Karpal Tünel Sendromu Nedir?

Karpal tünel sendromlu bir kişi, avuç içi ve parmaklarda; özellikle parmak ve işaret parmağında karıncalanma, yanma veya kaşıntı hissi hisseder.

Avuç içinin yanı sıra, baş parmak ve diğer üç parmağınız (küçük parmak değil), median sinir tarafından kontrol edilir. Medyan sinir, başparmakların ve parmakların hareket etmesine izin veren küçük kasların bazılarını da kontrol eder.

“Karpal kanal” olarak da bilinen karpal tünel, elin tabanında kemikler ve bağların bir geçişidir. Medyan (orta) sinir ve tendonlar da karpal tünelindedir. Karpal tünel bazen tahriş olmuş tendonların veya diğer şişmelerin bir sonucu olarak daralabilir; bu medyan sinire baskı yapar. Medyan sinir üzerindeki basınç, el ve bilekte ağrıya, uyuşma ve güçsüzlüğe neden olabilir ve bu da kola doğru yayılabilir.

Karpal tünel sendromu, el sinirlerini etkileyen en yaygın rahatsızlıklardan biridir. Çoğu vakada, 45-64 yaş aralığında bu rahatsızlık gelişir.

Karpal tünel sendromu, yaşamı tehdit eden bir hastalık değildir; ancak tedavi edilmezse yaşam biçimini olumsuz yönde etkileyebilir. En kötü senaryolarda, medyan sinir ciddi hasar görebilir ve medyan sinir hasarı ile etkilenen elin içinde toplam hareket kaybına neden olabilir.

Karpal Tünel Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Karpal tünel sendromu (KTS) semptomları zamanla kademeli olarak gelişme eğilimindedir. Çoğu hasta ilk semptomlarının gece boyunca veya sabah uyandığında ortaya çıktığını söyler. Uzmanlara göre, hastalar genellikle uyandıklarında ellerini “silkeleme” ihtiyacı duyarlar.

Karpal tünel sendromu ile ilişkili üç ana belirti şöyledir:

• Ağrı
• Uyuşma
• Karıncalanma

Bu semptomlar baş parmak ve yanındaki iki parmak ile yüzük parmağının yarısında oluşur. Bazen hoş olmayan hisler elin geri kalan kısmına ve hatta ön kola kadar uzanır.

Karpal tünel sendromu kötüleştikçe ve ilerledikçe, gün içinde semptomlar devam edebilir. Kişi kavrama gücünü kaybedebilir ve bir yumruk oluşturmakta zorlanır ya da küçük nesneleri kavrayamayabilir. Örneğin; bir şişe soda açma, düğmeleri ilikleme veya klavyede yazma gibi kolay olan görevler bir zor hale gelir.

Tedavi edilmeden bırakılırsa, baş parmak tabanındaki kaslar yitirilebilir. Baş parmak ve parmak ile soğuk ve sıcak his özelliği kaybolabilir.

Semptomlar, etkilenen eli kullandıktan sonra daha da kötüleşme veya ortaya çıkma eğilimi gösterir. Karıncalanma, yanma ve ağrı hissi, kol veya elin uzun süre aynı konumda olması durumunda daha da kötüleşebilir.

Karpal Tünel Sendromu Sebepleri Nelerdir?

“Karpal tünel sendromu neden olur?” Karpal tünel sendromunun birkaç nedeni olabilir. Kişinin, aşırı bilek hareketi ve titreşimi sıklıkla kullanması ve art arda parmaklarını yüksek güçle kullanması durumunda daha büyük olasılıkla görülen bir bozukluktur. Bazen karpal tünel sendromu nedeni bulunmaz (idiyopatik).

Karpal tünel sendromunun en yaygın sebepleri şunlardır:

• Karpal tünelinde bir kist
• Karpal tünelinde bir tümör
• Ödem, sıvı tutması. Bu nedenle hamile kadınlar KTS’ye karşı daha yatkındır.
• Hipotiroidizm (etkin olmayan tiroid bezi)
• Tendonların çevresinde şişme (iltihaplanma)
• Bilek çıkığı
• Bilek kırılması

Obezite. Bir araştırma, bazı obez insanlarda karpal tünel sendromu gelişme ihtimalinin daha yüksek olduğunu gösteriyor. Gaziosmanpaşa Üniversitesi’nden araştırmacılar, nedeni bilek şeklinin ve obezitenin bir kombinasyonudur, çünkü obez katılımcılar kilo verdiklerinde KTS’den acı çekmeye devam ediyorlardı. Ekip lideri Dr. Yüksel Kaplan, obezite ve bazı bilek şekilleri için genetik profili olan kişilerde karpal tünel sendromu gelişme ihtimalinin daha yüksek olduğuna, yani obezitenin tek başına neden olmadığına inanmaktadır.

• Diyabet
• Dejeneratif ve romatoid artrit
• Hipofiz bezinin aşırı aktivitesi
• Bilek eklemindeki yapısal sorunlar
• Titreşimli el aletlerini art arda kullanma
• İş stresi
• Meme kanseri tedavisi

Not: Harvard Tıp Okulu’ndan araştırmacılar, bilgisayar kullanımının karpal tünel sendromuna neden olmadığını buldu.

Yapılan araştırmalara göre, karpal tünel sendromu için mesleki olmayan risk faktörü inflamatuvar artrit olmasına rağmen, tedavi edilmemiş hipotiroidi ve diyabet de riski önemli ölçüde artırdığı görülmektedir.

Karpal tünel sendromu ile ilişkili şu andaki mesleki olmayan risk faktörleri uzmanlar tarafından şöyle listelenmiştir:

• Önceki bilek kırığı
• Romatoid artrit
• Bilek ve karpus osteoartriti
• Obezite
• Diyabet ve insülin

Yapılan araştırmalarda, sigaranın, HRT’nin (hormon replasman tedavisi), kombine oral kontraseptif hapın ve oral kortikosteroidlerin KTS’nin yüksek riskiyle bağlantılı olmadığı bulunmuştur.

Karpal Tünel Sendromu Teşhisi

Doktor, hastaya semptomlar hakkında sorular sorar ve başparmağındaki kasların zayıf yönlerini kontrol için el ve bilekleri muayene eder. Hastanın elini ve bileklerini kullanma becerisi de değerlendirilir.

Olası tanı testleri:

• Tinel Testi: Hastanın bir veya daha fazla parmağında hissizlik hissi veya karıncalanma hissi uyandırmak için medyan siniri hafifçe vurulur. Bu testin yararlı olabileceği, ancak güvenilir olmadığı belirtilmektedir.
• Phalen testi: Bileğin maksimum fleksiyonda ortalama bir dakika tutularak yapıldığı bir testtir. Eğer bir dakika içerisinde karıncalanma veya uyuşma varsa, medyan sinirinde hasar olduğunu gösterebilir.
• Sinir iletimi çalışması: Elektrotlar el ve bilek üzerine yerleştirilir. Küçük elektrik akımları uygulanır. Test, sinirlerin kaslara ne kadar hızlı dürtü ilettiğini ölçer.
• Elektromiyografi: Kas içine ince bir iğne takılır. Doktor ekrandaki elektrik aktivitesini görür ve medyan sinir hasarının olup olmadığını ve eğer öyleyse ne kadar ağır olduğunu belirleyebilir.
• Kan testleri: Hastanın hipotiroidizm, romatoid artrit veya diyabet de dahil olmak üzere karpal tünel sendromuyla ilgili altta yatan bir hastalığı olup olmadığını belirlemek için kan testleri yapılabilir.
• Görüntü taramaları: Doktor romatoid artrit gibi bir bozukluk ya da kırık olup olmadığını veya başka bir bozukluğun olup olmadığını belirlemek için röntgen isteyebilir. Medyan sinirin yapısını kontrol etmek için bir ultrason taraması da önerilebilir. Çalışmalar, MR taramalarının karpal tünel sendromu teşhisinde yararlı olmadığını bulmuştur.

Karpal Tünel Sendromu Tedavisi

Karpal tünel sendromunun tedavisinde amaç, medyan siniri üzerindeki baskıyı azaltmak; böylece semptomları hafifletmek ve sendromun ilerlemesini durdurmaktır.

Hafif semptomları olan hastalar, birkaç ay içinde herhangi bir tedavi almadan durumlarını iyileştirebilirler. Bu, özellikle 30 ya da 30 yaş altındaki insanlar ve hamileler için geçerlidir.

Karpal tünel sendromu için kendi uygulayabileceğiniz tedaviler:

• El ve bilekleri dinlendirmek: El ve bilekleri dinlendirmek, semptomların hafifleme şansını artırır. Karpal tünel sendromu egzersizleri de önerlebilir.
• Soğuk kompres: Bazı hastalar buz paketi yerleştirmenin “parlama zamanı” esnasında yardımcı olduğunu bulmuşlardır. Deriye doğrudan buz uygulamamaya dikkat edin.
• Tetikleyicileri kontrol etmek: Karpal tünel sendromunun tekrar eden el hareketlerinden kaynaklanması durumunda, elinizde ve bilekte dinlenme ve iyileşme için zamanınızın olması için bol bol ara süreniz olduğundan emin olun. Bir meslek terapisti bu görevleri farklı şekilde nasıl yürüteceğinizi size öğretebilir.
• Bilek splintleri: Bunlar bileklerini aynı konumda tutar. Genellikle uyku sırasında giyilir ve bileklerin bükülmesini önler. Hafif semptomları olan çoğu hasta, semptomlarında dört hafta içinde düzelme görür. Bazı insanlar gün boyunca bir bilek splinti takarlar. Bununla birlikte, günlük faaliyetlerinize müdahale edebilecekleri bir risk söz konusudur.

Karpal tünel sendromu için kullanılan ilaçlar:

• Kortikosteroid enjeksiyonları: Doktor steroid enjeksiyonlarını önerebilir; bunlar doğrudan karpal tüneline uygulanır. Başlangıçta hasta daha fazla ağrı yaşayabilir. Ancak birkaç gün sonra önemli iyileşme görülür.
• Non-steroid anti-inflamatuvar ilaçlar (NSAID’ler): Ağrıyı kısa süreli olarak hafifletmeye yardımcı olabilir.

Karpal Tünel Sendromu Ameliyatı

Tedavilerin etkili olmadığı ve semptomların en az altı ay sürdüğü şiddetli karpal tünel sendromu vakalarında, doktor ameliyat önerebilir.

KTS cerrahisi, “karpal tünel serbest bırakma ameliyatı” veya “karpal tünel dekompresyonu” olarak bilinir. Karpal bağ (karpal tünel çatısı) kesilir, böylece medyan sinir üzerindeki basınç azaltılır.

Herhangi bir ameliyat türünde olduğu gibi, enfeksiyon, ameliyat sonrası kanama, sinir yaralanması ve skarlaşma gibi komplikasyonların daima bir riski bulunduğu söylenmektedir.

Karpal Tünel Sendromu Nasıl Önlenir?

Karpal tünel sendromuna yakalanma riskini azaltmak için alabileceğiniz birkaç önlem vardır. Bunlar aşağıdakileri içerir:

• Çok sıkı kavramayın: Çoğumuz ellerimizle işler yaparken ihtiyacımız olandan daha fazla güç kullanıyoruz.
• Bileğinizi fazla bükmeyin: Bileğinizi aşağı veya yukarı bükmeyin, orta pozisyonda tutun. Bilekleriniz düz konumda uyuyun ve çalışın. Bileklerinizi tekrar tekrar bükmekten ve uzatmaktan kaçının.
• Duruş: Yanlış duruş, el bileğine ve ellere aşırı yük bindiren manevralara neden olabilir.
• Çalışma alanınızı yeniden tasarlayın: İyi bir çalışma alanı tasarımı, doğal olmayan ve garip bilek pozisyonlarını azaltır.
• Dinlenmeyi unutmayın: Bir görevi yerine getirirken sıklıkla ara veriyorsanız; özellikle de sık sık yapmanız gereken bir görev ise, sizi uzun vadeli etkilerden koruyacaktır.
• Sıcaklık: Soğuk bir ortam (soğuk eller) karpal tünel sendromu gelişme riskini artırabilir. Çalışma ortamındaysanız ve elleriniz soğuksa, eldiven giymeyi düşünün.
• Altta yatan hastalığın tedavisi: Eğer şeker hastalığınız varsa, iyi bir glikoz kontrolü çeşitli komplikasyonları önlemeye yardımcı olacaktır.