Bronşit: Belirtileri, Nedenleri, Tanısı ve Tedavisi

Bronşit; bronş tüplerinin (bronşlar), ağız ve burun arasındaki hava geçitleri ve akciğerlerin iltihaplanması ve şişmesi ile karakterize bir hastalıktır.

Daha spesifik olarak, bronşit bronşiyal tüplerin astarının iltihaplandığı bir durumu açıklar. Bronşitli bireylerin hava ve oksijeni akciğerlerine solumak yeteneği daha düşüktür. Ayrıca, ağır mukus veya balgamı solunum yollarından temizleyemezler.

Bu makale bronşit nedenlerini, semptomlarını, tedavilerini ve önlenmesini kapsar.

Bronşit Nedir?

Bronşit hastalığı akut veya kronik olabilir:

1) Akut Bronşit

Akut bronşit, grip gibi soğuk veya viral bir enfeksiyonu izleyen daha kısa süreli bir hastalıktır. Balgamlı öksürük, göğüs rahatsızlığı veya acısı, ateş ve bazen nefes darlığı oluşur. Akut bronşit genellikle birkaç gün veya hafta sürer.

2) Kronik Bronşit

Kronik bronşit, 3 aydan uzun süre 2 yıla kadar devam eden ve geçmeyen, balgamlı öksürük ile karakterize ciddi, devam eden bir hastalıktır. Kronik bronşit hastalarının değişen derecede solunum güçlüğü yaşar ve semptomlar yılın farklı zamanlarında daha iyi veya daha kötü olur.

Amfizem ile kronik bronşit ortaya çıkarsa, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) haline gelebilir.

Ayrıca Bakınız: KOAH Hakkında Bilgiler

Bronşit Sebepleri Nelerdir?

“Bronşit neden olur?” Bronşit; bronş tüplerinin iltihaplanması, virüsler, bakteriler veya diğer tahriş edici parçacıklardan kaynaklanır.

a) Akut Bronşit Nedenleri

Akut bronşit normal olarak virüslere, tipik olarak da soğuk algınlığı ve gribe neden olur.

Bakteriyel enfeksiyon ve tütün dumanı, toz, duman, buhar ve hava kirliliği gibi akciğerleri tahriş eden maddelere maruz kalma neden olabilir.

b) Kronik Bronşit Nedenleri

Kronik bronşit, akciğer ve hava yolu dokusunda tekrarlanan tahriş ve hasarın neden olduğu bir hastalıktır.

Sigara, hava kirliliğine uzun süre maruz kalma, çevreden gelen toz ve dumanlar ve akut bronşit tekrar tekrar ataklarını içeren diğer nedenler kronik bronşitin en yaygın sebepleridir.

Bronşit Belirtileri Nelerdir?

Hem akut, hem de kronik bronşit semptomları ve bulguları şunları içerir:

• Sürekli öksürük (balgamlı olabilir)
• Hırıltı
• Düşük ateş ve titreme
• Göğüs sıkışması
• Boğaz ağrısı
• Vücut ağrıları
• Nefes darlığı
• Baş ağrısı
• Burun tıkanıklığı ve sinüs tıkanıklığı

Akut bronşit başlıca semptomlarından biri, birkaç hafta süren öksürüktür. Bronş tüplerinin tamamen iyileşmesi bazen birkaç ay sürebilir.

Kronik bronşit semptomları her yıl iki veya daha fazla kez daha kötüleşir ve genellikle kış aylarında kötüleşir. Bununla birlikte, geçmeyen inatçı öksürük, astım veya pnömoni (zatürre) gibi bir başka hastalığın işareti olabilir.

Bronşit Teşhisi ve Tanı Testleri

Doktor belirtileri ve özellikle öksürük şikayeti olup olmadığını soracaktır. Ayrıca, yakın geçmişte soğuk algınlığı veya gribe yakalanma, sigara içme, toz, duman, buhar veya hava kirliliği gibi maddelere maruz kalma, hastanın tıbbi geçmişi sorulabilir.

Genellikle akciğerlerdeki anormal sesleri dinlemek için stetoskop kullanılır. Ayrıca mukusu inceleyebilir veya kandaki oksijen seviyelerini test edebilirler ve göğüs radyografisi, pulmoner akciğer fonksiyon testleri veya kan testleri önerebilirler.

Bronşit Tedavisi

“Bronşit nasıl geçer?” Bronşit rahatsızlığı olan kişilere genellikle istirahat, sıvı içme, sıcak ve nemli havayı solumak ve semptomları gidermek ve solunumu kolaylaştırmak için reçetesiz öksürük bastırıcılar ve ağrı kesiciler almaları önerilir.

Birçok akut bronşit olgusu spesifik bir tedavi yapılmadan geçer. Ancak, kronik bronşit için herhangi bir tedavi yoktur. Bronşit semptomlarını kontrol altında tutmak ve semptomları hafifletmek için doktorlar şunları reçete edebilir:

1. Öksürük ilaçları: Öksürük tamamen bastırılmasa da, mukus üreten ve tahriş edicileri akciğerlerden uzaklaştırmak için önemli bir yoldur.
2. Bronkodilatörler: Bunlar bronş tüplerini açar ve mukusu temizler.
3. Mukolitik: Solunum yollarındaki mukusu inceltir ve gevşetir. Böylece, balgam öksürmeyi kolaylaştırır.
4. Anti-inflamatuar ilaçlar ve glukokortikoid steroidler: Bunlar, doku hasarına neden olabilecek kronik enflamasyonun azaltılmasına yardımcı olmak için daha kalıcı semptomlar içindir.
5. Oksijen terapisi: Bu, solunum zor olduğunda oksijen alımını artırmaya yardımcı olur.
6. Pulmoner rehabilitasyon programı: Solunumun iyileştirilmesine yardımcı olmak için solunum terapisti ile birlikte çalışmayı içerir.
7. Antibiyotikler: Bunlar bakteriyel enfeksiyonlar için etkilidir. Ancak, viral enfeksiyonlar için geçerli değildir. İkincil enfeksiyonları da önleyebilirler.

Diğer tedavi yöntemleri şunları içerebilir:

• Akciğerlere tahriş edici kaynağı ortadan kaldırmak (örneğin sigarayı bırakmak)
• Bir nemlendirici kullanmak (mukusu gevşetebilir ve sınırlı hava akımı ve hırıltılı solunumu rahatlatabilir)
• Egzersiz (bu nefes alan kasları güçlendirir)
• Solunum egzersizleri

Bronşit Komplikasyonları Nelerdir?

Bronşitin en sık görülen komplikasyonu “pnömoni”; yani zatürredir. Bu enfeksiyon, akciğerlere daha da yayılırsa oluşur. Bu enfeksiyon, akciğerlerdeki (alveoller) hava keselerinin sıvı ile dolmasına neden olur. Bronşit vakalarının tahminen yüzde 5’i pnömoniye neden olur.

Pnömoni hastalığı yaşlı erişkinlerde, sigara içenlerde, diğer organlarında hastalık olan insanlarda ve bağışıklık sisteminde zayıflama olan kişilerde gelişme eğilimi gösterir.

Bronşit Nasıl Önlenir?

Akut veya kronik bronşiti önlemek her zaman mümkün olmasa da, riski azaltmaya yardımcı olan birkaç tedbir vardır:

• Sigaraya başlamayın. Eğer zaten sigara içiyorsanız, sigarayı bırakın.
• Duman, toz, duman, sis ve hava kirliliği gibi akciğer tahriş edici maddelerden kaçının. Maruz kalmaktan kaçınmak mümkün değilse, burun ve ağzı kaplayan bir maske takın.
• Mikroplara ve bakterilere maruz kalımı sınırlandırmak için ellerinizi sık sık yıkayın.
• Bir yıllık grip aşısı yaptırın.
• Pnömoni aşısı yaptırın.

Lübnan’da yapılan bir bilimsel çalışmada, işyerinde pasif sigara içimi ile kronik bronşit riski neredeyse iki kat daha fazla (yüzde 89 artan risk) olduğu görülmüştür. Evdeki pasif sigara içiciliği ise, kronik bronşit riskini iki katı daha artırabilir.