Tiroidit Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

Tiroidit, kanda ani olarak yüksek veya düşük tiroid hormon düzeylerine neden olabilen tiroid bezinin iltihaplanmasının (şişmesi) tıbbi terimidir.

Tiroid bezi, boyunda bulunan kelebek şeklinde bir bezdir. Vücudun büyümesini ve metabolizmasını kontrol etmek için kan dolaşımına salınan hormonları üretir.

Kalp atış hızı ve vücut ısısı gibi süreçleri etkiler ve vücudun devam ettirilmesi için yiyeceklerin enerjiye dönüştürülmesine yardımcı olurlar.

Tiroidit Çeşitleri Nelerdir?

Birkaç farklı tiroidit türü vardır. Ortak türler şunlardır:

• Hashimoto tiroiditi (en yaygın)
• Quervain tiroiditi veya subakut tiroiditi
• Post-partum tiroidit (doğumdan sonra tetiklenir)
• Sessiz veya ağrısız tiroidit
• İlaç kaynaklı tiroidit
• Radyasyona bağlı tiroidit
• Akut tiroidit veya enfeksiyöz tiroidit

1. Hashimoto Tiroiditi

Hashimoto tiroiditi, otoimmün bir hastalıktır. Bu, bağışıklık sisteminizin yanlışlıkla tiroid bezine saldırması, yavaş yavaş şişmesine ve hasar görmesine neden olduğu anlamına gelir.

Tiroid bezi yavaşça yok edilirken, yeterli miktarda tiroid hormonu üretemez. Kandaki düşük seviyedeki tiroid hormonunun tıbbi terimi hipotiroidizmdir.

Ayrıca Bakınız: Hipotiroidizm Hakkında Bilgiler

Bu hastalık, çok genel ve aşağıdakileri içerebilen, yetersiz tiroid bezi belirtilerine yol açar:

• Yorgunluk
• Kilo almak
• Kabızlık
• Kuru cilt
• Depresyon

Şişmiş tiroid bezi de guatr olarak bilinen boğazda birikinti oluşmasına neden olabilir.

Hastalık çok yavaş ilerlediği için saptanması aylar hatta yıllar alabilir.

Hashimoto hastalığının nedeni anlaşılamamıştır. Ancak, bazen ailelerde kalıtsal olduğu görülmekte ve genlerin hastalığı geliştirme olasılığını arttırdığı düşündürmektedir.

Hashimoto tiroiditi aynı zamanda Addison hastalığı ve tip 1 diyabet gibi diğer otoimmün rahatsızlıklarla da ilişkilidir. Genellikle 30 ila 50 yaşlarındaki kadınlarda görülür.

Ayrıca Bakınız: Addison Hastalığı (Primer Adrenal Yetmezlik)

Hashimoto tiroiditi tedavi edilemez, bu nedenle tiroid hormonunun düşük seviyeleri genellikle kalıcıdır. Bununla birlikte, semptomlar genellikle yaşam için alınan tiroid hormonu replasman ilaçları ile kolayca tedavi edilir. Ameliyatın nadiren yapılması gereklidir, örneğin guatrınız özellikle rahatsız edici veya kanser şüphesi varsa.

Ayrıca Bakınız: Hashimoto Hastalığı Hakkında Bilgiler

2. De Quervain Tiroiditi (Subakut Tiroidit)

De Quervain tiroiditi (bazen subakut tiroidit olarak adlandırılır) kabakulak veya grip gibi viral bir enfeksiyonun tetiklediği düşünülen tiroid bezinin şişmesi demektir.

Genellikle 20 ila 50 yaşlarındaki kadınlarda görülür.

De Quervain tiroiditi genellikle boyun, çene veya kulakta ateş ve ağrıya neden olur. Aynı zamanda, tiroid bezinizin kana çok fazla tiroid hormonu salmasına (tirotoksikoz) neden olabilir ve aşırı aktif tiroid bezinin (hipertiroidizm) belirtileri ortaya çıkarabilir. Bunlar şöyledir:

• Anksiyete
• Uykusuzluk
• Kalp çarpıntısı
• Kilo kaybı
• Sinirlilik

Tirotoksikoz ile ilişkili çarpıntı ve titreme, bir beta bloker ile tedavi edilebilir.

Quervain tiroiditi nedeniyle oluşan ağrı, genellikle, aspirin gibi ağrı kesiciler veya ibuprofen gibi non-steroid anti-inflamatuvar ilaçlar (NSAID’ler) ile hafifletilebilir. Bu ilaçların etkisiz olduğu durumlarda, kortikosteroid ilaçlar reçete edilebilir.

3. Postpartum Tiroidit (Lohusalık Tiroiditi)

Hashimoto tiroiditi gibi post-partum tiroidit de otoimmün bir hastalıktır, ancak doğum yapmış kadınlarda görülür.

Post-partum tiroiditte bağışıklık sistemi doğumdan yaklaşık altı ay sonra tiroid bezinize saldırır ve tiroid hormon düzeylerinde (tirotoksikoz) geçici olarak yükselişe ve aşırı aktif tiroid bezinde semptomlara neden olur.

Ardından, birkaç hafta sonra, tiroid bezi tiroid hormonunun tükenmesine neden olur ve düşük seviyelerde tiroid hormonu ve düşük aktif tiroid bezinin semptomlarına yol açar.

Bununla birlikte, doğum sonrası tiroiditli her kadın bu iki aşamadan geçmeyecektir.

Düşük tiroid hormonu seviyeleri şiddetli semptomlara neden oluyorsa, durum düzelene kadar tiroid hormon replasmanı kullanmanız gerekebilir.

Bu durumdaki çoğu kadında, bebek doğduktan sonra 12 ay içinde tiroid fonksiyonu normale döner. Ancak, düşük tiroid hormonu seviyeleri bazen kalıcı olabilir.

4. Sessiz (Ağrısız) Tiroidit

Sessiz tiroidit, postpartum tiroiditine çok benzerdir. Aynı zamanda otoimmün bir hastalıktır. Ancak, doğum ile ilgili değildir ve hem erkeklerde hem de kadınlarda ortaya çıkabilir.

Postpartum tiroidit gibi yüksek tiroid hormon düzeyleri (tirotoksikoz) bir fazı olabilir; aşırı aktif bir tiroid bezinin semptomlarına neden olur. Belirtiler eninde sonunda 12-18 ay içinde gitmeden önce, daha sonra az aktif bir tiroid bezinin semptomlarının bir safhası izleyebilir.

Düşük tiroid hormonu seviyeleri şiddetli semptomlara neden oluyorsa, rahatsızlık düzelene kadar tiroid hormon replasmanını kullanmanız gerekebilir. Birkaç olguda, düşük tiroid seviyeleri kalıcı olabilir.

5. İlaca Bağlı Tiroidit

Tiroidit, bazı ilaçların tiroid bezine hasar vermesi ile oluşabilir.

Aşırı aktif tiroid bezi semptomları veya yetersiz bir tiroid bezi semptomları olabilir. Ancak bunlar genellikle kısa ömürlüdür ve duruma neden olan ilacı almayı bıraktıktan sonra daha iyi olabilir. Bununla birlikte, doktorunuzla konuşmadan önce sizin için reçete edilen herhangi bir ilacı almayı bırakmamalısınız.

İlaca bağlı tiroidit, bazen tiroid bezinin etrafındaki bölgede ağrıya neden olabilir. Bu, bazen kortikosteroid ilaçlara ihtiyaç duyulmasına rağmen, genellikle NSAİD’ler ile giderilebilir.

6. Radyasyona Bağlı Tiroidit

Aşırı aktif bir tiroid bezi için radyoaktif iyot tedavisi veya bazı kanserler için radyoterapi de tiroid bezine zarar verebilir ve aşırı aktif bir tiroid bezinin semptomlarına veya yetersiz bir tiroid bezinin semptomlarına neden olabilir.

Radyoaktif iyot sonrası düşük tiroid hormonu seviyeleri genellikle kalıcıdır ve yetersiz bir tiroid bezinin yaşam boyu tiroid hormon replasmanı tedavisi ile tedavi edilmesi gereken semptomlara neden olabilir.

7. Akut Tiroidit veya Enfeksiyöz Tiroidit

Akut veya infeksiyöz tiroidit genellikle bakteri enfeksiyonu ile tetiklenir. Nadirdir ve zayıflamış bir bağışıklık sistemi ya da çocuklarda tiroid gelişiminde bir sorun ile ilişkilidir.

Semptomlar boğaz ağrısı, genellikle iyi hissetmeme, tiroit bezinin şişmesi ve bazen aşırı aktif bir tiroid bezinin semptomları veya düşük aktif tiroid bezinin semptomları olabilir.