Tiroid Kanseri: Belirtileri, Nedenleri, Tanısı ve Tedavisi

Tiroid kanseri, çok yaygın bir kanser türü değildir. Farklı tedavilere sahip farklı tiroid kanseri türleri vardır. Tiroid kanseri olan insanlar için prognoz, tiroid kanseri türüne bağlı olarak değişir. Bununla birlikte, genel olarak, prognoz iyidir.

Tiroid Bezi Nedir?

Tiroid, boyunda yer alan küçük bir bezdir. Bir kelebek gibi şekillendirilmiş iki parçadan (loblar) oluşur. Genelde, tiroid normalse boyunda hissedilmez.

Tiroid bezinde “foliküler hücreler” adı verilen hücreler bulunur.

Bunlar vücudun normal hızda çalışmasını sağlamak için gerekli olan tiroksin (T4) ve triiyodotironin (T3) olmak üzere iki ana kimyasal madde (hormon) üretirler. Bu hormonlar kalp hızı, vücut ısısı ve enerji seviyesini etkiler. Tiroid bezinde ayrıca, kandaki kalsiyum seviyesinin kontrol edilmesine yardımcı olan bir hormon olan kalsitonin yapan “C hücreleri” bulunur.

Tiroid Kanseri Çeşitleri

Dört ana tip tiroid kanseri vardır:

1. Papiller tiroid karsinomu: En yaygın tiroid kanseri türüdür.
2. Foliküler tiroid kanseri: Genellikle daha yaşlı insanlarda görülen, daha nadir tiroid kanseri türüdür. Hem papiller, hem de folliküler tiroid kanserlerine bazen diferansiye tiroid kanseri adı verilir. Genellikle aynı şekilde tedavi edilirler.
3. Medüller tiroid kanseri: Kalıtsal olabilen nadir bir tiroid kanseri türüdür. Bu nedenle, kanser belirtilerinden emin olmak için aile üyeleri düzenli aralıklarla kontrol edilebilir.
4. Anaplastik tiroid kanseri: Çok nadir bir tiroid kanseri tipidir. Yaşlı insanlarda daha çok görülmektedir ve hızla büyüme eğilimindedir. Diğer tiroit kanseri türlerinden farklı olarak, tedavi edilmesi zor olabilir.

Tiroid bezinde gelişebilen diğer kanser türleri lenfoma ve Hürthle hücreli tiroid kanseridir.

Papiller ve foliküler tiroid kanseri, tüm tiroid kanserlerinin %80-90’ını oluşturur. Her iki tip de tiroidin foliküler hücrelerinde başlar. Çoğu papiller ve folliküler tiroid kanseri yavaş yavaş büyür. Erken tespit edilirse, çoğu başarıyla tedavi edilebilir.

Tiroid Kanseri Sebepleri Nelerdir?

Kanserli (malign) bir tümör anormal hücreden başlar. Bir hücrenin kanserli olmasının kesin nedeni belli değildir. Bazı genlere hasar veren ve değişikliğe uğratan bir etken olduğu düşünülmektedir. Bu hücreyi anormal yapar ve kontrolden çıkar.

Tiroid kanseri nadir rastlanan bir kanser türüdür. Kadınlar bu kanserden erkeklerden daha sık etkilenirler. Her ne kadar tiroid kanseri çoğunlukla orta yaş ve üstü insanlarda görülse de; papiller tiroid kanseri, daha çok 35-40 yaş arasındaki genç kadınları etkileyebilir.

Pek çok hastada herhangi bir neden olmaksızın tiroid kanseri gelişir. Bununla birlikte, bazı risk faktörleri tiroid kanserinin gelişme olasılığını arttırır. Bunlar arasında şunlar bulunur:

• Tiroid hastalıkları: Kanserli olmayan (benign) tiroid hastalıklarına sahip insanlarda tiroid kanserine yakalanma olasılığı daha yüksektir. Örneğin; guatr (tiroid büyümesi), tiroid nodülleri (adenomlar) veya tiroidin iltihabı (tiroidit). Not: Hipotiroidizm ya da hipertiroidizm olması, tiroit kanseri gelişim riskini arttırmaz.
• Radyoterapi: Tiroid kanseri, daha genç yaşta boyun bölgesine radyoterapi tedavisi gören insanlarda daha yüksek risk taşır.
• Aile öyküsü: Medüller tiroid kanseri, anormal genlerin kalıtsal olmasından kaynaklanabilir. Medüller tiroid kanseri gelişen dört kişiden birinde anormal bir gen vardır.
• Düşük iyot seviyeleri: Düşük iyot seviyeleri riski artırabilir.

Tiroid Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Tiroid kanseri genellikle yavaş ilerler ve başlangıçta semptomlara neden olmaz. En yaygın görülen ilk işaret boyun kısmında ağrısız olan küçük bir yumrudur. Kanser ilerledikçe gelişebilecek diğer semptomlar şunları içerir:

• Ses kısıklığı ya da normal bir sesle konuşmada güçlük
• Kanser, yemek borusu veya nefes borusu üzerine baskı yaptığında yutma veya nefes almada güçlük çekilmesi
• Boynunda şişmiş lenf nodları
• Boğaz ya da boyunda ağrı

Not: Tiroid bezindeki çoğu yumru kansere bağlı değildir. 20 tiroid yumrularından yalnızca 1 tanesi kansere bağlıdır.

Tiroid Kanseri Teşhisi ve Evrelemesi

Tiroid kanseri tanısı ve evrelemesi için başvurulan testler aşağıda detaylı olarak yer almaktadır.

Tanıyı doğrulamak için yapılan testler:

Tiroid kanseri şüphesi varsa, öncelikle ultrason taraması yapılabilir. Ultrason taraması tiroid tümörü şüphesi uyandırabilir. Ayrıca kanserin boyutu ve konumunu değerlendirmek amacıyla da ultrason kullanılabilir. Ultrason taraması, vücudunuzdaki organların ve yapıların görüntülerini oluşturmak için ses dalgalarının kullanıldığı güvenli ve ağrısız bir testtir.

Küçük bir doku örneği (biyopsi) genellikle kanseri teyit etmek ve sahip olduğunuz tiroit kanseri türünü bulmak için kullanılır. Biyopsiyi yapmak için, küçük bir iğne hafifçe boyna yerleştirilir ve örnek alınır. Bazen, biyopsi iğnesine rehberlik etmesi amacıyla ultrason tarayıcı kullanılır. İğne ile elde edilen hücreler mikroskopta incelenir. Hücreler sahip olduğunuz kansere göre farklı görünüme sahiptir.

Bazen yapılan bir diğer test tiroid radyoizotop taramasıdır. Bu test, az miktarda hafifçe radyoaktif bir sıvının (teknetiyum veya iyot) enjeksiyona tabi tutulmasını içerir. Radyoaktivite tespit eden bir tarama sonra tiroid bezi üzerinde yapılır. Kanser hücreleri normal tiroid hücrelerinin yanı sıra radyoaktif sıvıyı da absorbe etmez. Böylece, tiroid kanserinin herhangi bir bölgesi tarama ile gösterilebilir.

Tiroid Kanseri Evrelemesi

Tiroid kanseri tanısı konulduktan sonra, kanserin tiroidten yayılıp yayılmadığını öğrenmek amacıyla diğer değerlendirme testleri önerilir. Bunlara BT taramaları veya MR taramaları, kan tetkikleri, tiroid radyoizotop taraması ve bazen başka testler dahildir.

Biyopsi ile kanser türünü ve yayılıp ayılmadığını öğrenmek; en iyi tedavi seçenekleri hakkında tavsiyelerde bulunmaya yardımcı olur. Ayrıca, prognoz hakkında bilgi sunar.

Tiroid Kanseri Tedavisi

“Tiroid kanseri tedavisi nasıl yapılır?” Tedavi seçenekleri arasında ameliyat, radyoaktif iyot ve radyoterapi sayılabilir. Birden fazla tedavi türü verilebilir. Birçok tiroid kanseri türü genellikle başarıyla tedavi edilebilir ve tiroid kanseri olan birçok kişi iyileşir.

1. Tiroid Kanseri Ameliyatı

Tiroid bezinin tümünü (veya bazen bir kısmını) çıkarmak için yapılan cerrahi en yaygın tedavidir. Bazen cerrah kanserin lenf nodlarına yayılıp yayılmadığını görmek için tiroid bezine yakın lenf nodlarının bir kısmını veya tamamını çıkarır. Bu durum, cerrahi sonrası kanser gelme riskini azaltmaya yardımcı olabilir.

Erken evre tiroid kanserinde ve kanser yayılmamışsa, başladığı yer ile sınırlıysa; ameliyat tek başına tedavi seçeneği olabilir.

Ameliyat sonrası normalde tiroid bezi tarafından üretilen hormonların yerine tiroid hormonları alınması gerekebilir.

2. Radyoaktif İyot Tedavisi

Birçok kişiye tiroid ameliyatlarından sonra radyoaktif iyot tedavisi verilir. Radyoaktif iyot tedavisinde vücudun herhangi bir yerinde tiroid kanseri hücrelerini yok etmek için radyoaktif iyot (I-131) kullanılır. Bu tedavi genellikle sıvı veya kapsül olarak verilir. Tiroid kanseri hücreleri iyotu emer ve onları yok etmeye yardımcı olacak çok yüksek bir radyasyon dozu alırlar. Vücuttaki diğer hücreler iyotu emmediğinden, radyoaktif iyottan etkilenmezler. Çoğu radyasyon birkaç gün içinde vücuttan atılır.

Medüller tiroid kanseri veya anaplastik tiroid kanseri tanısı konduysa, radyoaktif iyot tedavisi olası değildir. Çünkü bu tür tiroid kanserlerine nadiren yanıt verir.

3. Radyoterapii

Radyoterapi, kanserli (malign) dokular üzerine yoğunlaşan yüksek enerjili ışın demetleri kullanılan bir tedavidir. Bu tedavi kanser hücrelerini öldürür veya kanser hücrelerinin çoğalmasını engeller. Radyoaktif iyot tedavisine yanıt vermeyen tiroid kanseri vakalarında radyoterapi önerilebilir.

4. Kemoterapi

Kemoterapi, kanser hücrelerini öldüren veya çoğalmasını durduran anti-kanser ilaçları kullanıldığı bir kanser tedavisidir. Tiroid kanserini tedavi etmek için nadiren kullanılır. Ancak, kanser tekrar ederse veya vücudun diğer bölgelerine yayılırsa seçenek olabilir.

Tiroid kanseri tedavisi sonrasında uzman tarafından takip edilerek, düzenli kontroller ve testler yapılacaktır. Düzenli aralıklarla tiroglobulin miktarını ölçe kan testleri uygulanabilir. Tiroglobulin, genellikle sağlıklı tiroid bezleri tarafından yapılan bir proteindir. Ancak, papiller veya folliküler tiroid kanseri hücreleri tarafından da üretilebilir. Tiroglobulin düzeylerini ölçmek, kalan papiller veya foliküler kanser hücrelerini saptamanın bir yoludur.

Buna ek olarak, vücutta tiroid kanseri hücrelerinin bulunmadığından emin olmak amacıyla zaman zaman radyoaktif iyot taramaları yapılabilir.