Behçet Hastalığı Nedir? Belirtileri, Nedenleri, Tanısı ve Tedavisi

Behçet hastalığı, aynı zamanda “Behçet sendromu” olarak da bilinir. Vücudun kan damarlarını etkileyen uzun süreli bir oto-inflamatuar bozukluktur.

Arterler ve damarlar gibi tüpler, vücut etrafında kan taşır. Behçet hastalığı ağız yaraları, genital bölge ve cilt yaraları, göz iltihabı, artrit ve bağırsak, beyin ve omurilik iltihabı gibi birçok farklı belirtiye neden olur.

Behçet Hastalığı Hakkında Hızlı Bilgiler:

Aşağıda Behçet hastalığı ile ilgili bazı önemli noktalar kısaca listelenmiştir. Daha ayrıntılı ve destekleyici bilgi makalenin devamında yer almaktadır.

• Behçet hastalığı, Türkiye’de en sık görülen nadir bir rahatsızlıktır. Bununla birlikte, günümüzde dünya çapında diğer ülkelerde doğru olarak teşhis edilmiş ve rapor edilmiştir.
• Amerikan Behçet Hastalığı Derneğine göre, Türkiye’de Behçet hastalığının yaygınlığı 100.000 kişi başına 400 vaka kadar yüksektir. Buna karşılık, ABD’de Behçet hastalığının prevalansı 170.000 kişi başına 1’dir.
• “Behçet hastalığı bulaşıcı mıdır?” Hastalık bulaşıcı değildir ve kişiden kişiye yayılmaz.
• Behçet hastalığı, herkesi farklı şekilde etkiler ve semptomlar birkaç hafta veya daha uzun bir süre boyunca şiddetlenebilir veya hafifleyebilir.

Behçet Hastalığı Sebepleri Nelerdir?

“Behçet hastalığı neden olur?” Behçet hastalığının kesin nedeni bilinmemekle birlikte, bazı bireyler bu hastalığa karşı diğerlerinden daha yüksek risk altındadır.

“Behçet hastalığı hangi yaşlarda görülür?” Her yaş ve cinsiyetten insanda Behçet hastalığının gelişme riski altında olmasına rağmen, insanlar en sık 20-30’lu yaşlarında etkilenirler. Erkekler tipik olarak kadınlardan daha şiddetli belirtilere sahiptir.

Etnik köken ve coğrafi yer, bir kişinin Behçet sendromuna yakalanma olasılığı konusunda rol oynayabilir.

Hastalığın genetik veya kalıtsal bir bileşeni olabilir. Behçet hastalığı bakteriler, virüsler veya çevresel faktörler ile de bağlantılı olabilir. Bununla birlikte, bu önerilerin doğrulanabilmesi için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.

Behçet Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Behçet hastalığından herkes farklı şekilde etkilenir. Hastalığı olan insanlar semptomların birkaç hafta veya daha uzun bir süre içinde şiddetlendiği ve hafiflediği belirtiler yaşayabilir. Behçet hastalığının belirtileri tedavi olmadan da kaybolabilir.

Hastalık, vücudun farklı bölgelerini etkileyen geniş bir yelpazedeki semptomlara neden olur. Bu semptomlar aşağıdakileri içerir.

1. Ağız Yaraları

Ağızda ağrılı yaralar tipik olarak Behçet hastalığının ilk semptomudur. Hastalık, tek bir ülser veya birden fazla yaraya neden olabilir. Bu yara ağızdaki herhangi bir yerde olabilir. Belli alanlar olarak dilde, dudaklarda, diş etlerinde, bademciklerde, yanakların astarı, ağız çatısı ve boğazın arka kısmında görülebilir.

Behçet hastalığının sebep olduğu ağız yaraları şu şekildedir:

• Acı verici
• Sığ veya derin
• Yuvarlak veya oval
• Yarayı çevreleyen kırmızı bir hale bulunan beyaz veya sarı taban
• 1 ila 20 milimetre arasında değişen aralıkta

Ağızdaki yaralar sıklıkla 10 ila 20 gün içinde ara sıra skar (yara izi) ile geçer.

2. Genital Yaralar

Uzmanlara göre, Behçet sendromu olan insanların yarısından çoğunda genital lezyon gelişir. Bu rakam hem erkek, hem de kadınları kapsar.

Erkekler skrotum ve penil şaft veya başında ülserlere sahip olabilirler. Bazen bu lezyonlar, “epididimit” adı verilen başka bir rahatsızlıkla, sperm taşıyan tüplerin iltihabı ile ilişkilidir. Kadınlar vulva, vajina ve servikste yaralara maruz kalabilirler.

Bu yaralar tipik olarak şu şekildedir:

• Ağrılı kırmızı, açık yaralar
• Büyük ve derin olabilir

Bu yara iyileştiğinde, yara izi genellikle bölgeyi etkiler.

3. Cilt Yaraları

Behçet hastalığı olan insanlar, “eritema nodozum” adı verilen cilt problemleri yaşayabilir. Bu inflamatuar deri tepkisi cildin genellikle ülsere olan kırmızı ve hassas nodüller geliştirmesine neden olur.

Bu yaralar, irin dolu yumru veya çürüklere benzerlik gösterebilir. Behçet hastalığına bağlı diğer yaralar akneiform nodüller, psödofollikülit ve papülopüstüler lezyonları içerir.

4. Göz Problemleri

Behçet hastalığından etkilenenler genellikle gözlerinin orta katmanında iltihaplanma yaşarlar. Bu durum “üveit” olarak bilinir.

Anterior üveit, gözün önünü etkiler. Yaygın belirtiler arasında ağrı, bulanık görüş, ışık hassasiyeti ve aşırı gözyaşı üretimi bulunur. Gözün içinde bir irin tabakası görülebilir.

Posterior üveit, gözün arkasını ve retinayı etkiler. Yaygın belirtiler bulanık görme, uçuşan cisimler, ağrı, kızarıklık ve ışığa duyarlılık içerir.

Behçet hastalığından kaynaklanan göz problemleri, körlük veya kısmi görme kaybı da dahil olmak üzere, tedavi edilmezse ciddi komplikasyonlara neden olabilir.

5. Vasküler Problemler

Damarların ve arterlerin iltihaplanması, kan pıhtıları, anevrizma, daralmış veya tıkanmış damarlar gibi ciddi komplikasyonlara neden olabilir.

Behçet hastalığı olan insanlar “tromboflebit” olarak adlandırılan, kızarıklık, ağrı, sıcaklık ve kan pıhtısı nedeniyle ekstremitenin şişmesi gibi belirtilerle karşılaşabilirler. Göğüs hırıltısı da bildirilmiştir.

6. Artrit

Bir veya birden fazla eklem, Behçet hastalığına bağlı eklem iltihaplanmasından etkilenebilir. Ağrı, şişme ve sertlik tipik olarak birkaç hafta sonra kaybolur.

En sık etkilenen eklemler diz, ayak bilekleri, bilekler ve dirsekleri içerir. Behçet hastalığından etkilenen bazı insanlar, pelvisteki bir eklem iltihaplanması yüzünden bel ve kalça ağrısı yaşayacaktır.

Behçet ile ilişkili artritte kalıcı eklem hasarı yaşanmaz.

7. Bağırsak Yaraları

Bazen, ülser, ağızdan anüse kadar sindirim sisteminin herhangi bir yerinde oluşabilir. Bu alanları etkilenen hastalarda iştahsızlık, ağrı, kusma, ishal ve rektal kanama gibi belirtiler yaşanabilir.

Bazı hastalarda Budd-Chiari sendromu olarak da bilinen nadir bir hastalık gelişebilir. Bu durumda kanı karaciğerden uzaklaştıran damar tıkanır.

8. Akciğer Sorunları

Nadiren de olsa, akciğerler Behçet hastalığından etkilenebilir. Bu durum pulmoner arterde anevrizmalar, öksürük, nefes darlığı gibi semptomlara neden olabilir.

9. Merkezi Sinir Sistemi Problemleri

Behçet hastalığı beyin ve beyin sapının iltihaplanmasına yol açabilir. Bu iltihaplanma baş ağrısı, konfüzyon, inme, kişilik değişiklikleri, yönelim bozukluğu, ateş, zayıf denge ve hafıza kaybı gibi belirtilere neden olabilir.

Hastaların bir an önce sağlık ekibine rapor etmeleri gereken belirtiler şunları içerir:

• Ateşlenme
• Baş ağrısı
• Boyun Tutulması
• Koordinasyonda zorluk

Bu semptomlar beyin sapının iltihaplanmasını işaret edebilir. Tedavi edilmemiş semptomlar felce neden olabilir.

10. Diğer Semptomlar

Bazı vakalarda, hastalarda kardiyak veya renal (kalp ve böbrek ile ilgili) hastalıklar görülebilir.

Ek olarak, bazı hastalar, “MAGIC sendromu” olarak adlandırılan, iltihaplı kıkırdak ile ağız ve genital ülseri geliştirebilir. Bu belirti, hem Behçet hastalığına hem de nükseden “polikondrit” denilen nadir bir hastalığa sahip hastalarda görülür. Bu durum, vücuttaki kıkırdak ve diğer bağ dokusu iltihaplanmasına neden olur.

Behçet Hastalığı Teşhisi ve Tanı Kriterleri

Behçet hastalığını teşhis etmek için tek bir test olmadığından, doktorlar hastalığı taklit eden tüm hastalıkları ekarte etmelidirler. Behçet hastalığında bir tanı konması için bazı semptomların mevcut olması gerektirdiği açıklanmaktadır. Tanı için aşağıdakiler gerekir:

• Tek bir yılda en az üç kez tekrarlayan ağız ülseri

Yukarıdakilere ilaveten, aşağıdaki kriterlerden en az ikisinin de bulunması gerekir:

1. Tekrarlayan genital ülserler
2. Göz muayenesinde görülen göz yaraları
3. Kortikosteroid kullanmayan yetişkinlerde deri yaraları
4. Testten 24-48 saat içinde pozitif bir paterji testi sonucu

Behçet Hastalığı Tedavisi

“Behçet hastalığı nasıl geçer?” Bir kişiye Behçet hastalığı tanısı konduktan sonra, sağlık ekibi tedavi seçenekleri hakkında tavsiyelerde bulunur.

a. Topikal Tedavi

Topikal terapi, vücudun yüzeylerine uygulanan ilaçtır. Behçet hastalığında topikal tedavi, kortikosteroid durulamalar, jeller, göz damlası ve merhemler de dahil olmak üzere ağrıyı giderme terapisinin kullanımını içerebilir. Bu ilaçlar, ağrıyı gidermek için diğer bileşenler içerebilir.

b) Ağız Tedavisi

Bazen, vücudun tamamında çalışan ilaçlarla tedavi etmek gerekebilir. Bu ilaçlar şunları içerir:

• Kortikosteroidler
• Bağışıklık sistemini baskılamak için kullanılan ilaçlar
• Vücudun bağışıklık hücrelerinin nasıl çalıştığını değiştiren ilaçlar

Gelişen semptomlara dayalı olarak ilave ilaçlar önerilebilir. Hastaların tedavi seçeneklerini tartışmak için sağlık uzmanlarıyla görüşmeleri önerilir.

Sağlık ekibi, egzersiz ve dinlenme gibi basit yaşam tarzı değişikliklerini önerebilir.