Kızamık Nedir? Belirtileri, Nedenleri, Tanısı ve Tedavisi

Kızamık, aynı zamanda “rubeola” veya “morbilli” olarak da bilinir ve rubeola virüsünün neden olduğu oldukça bulaşıcı bir hastalıktır.

“Kızamık nedir?”, endemik bir hastalıktır; yani, bir toplumda sürekli olarak bulunur ve birçok kişide direnç gelişir. Bununla birlikte, eğer kızamık enfeksiyonu insanların hiç maruz kalmadığı bir alana girerse, sonuç yıkıcı olabilir.

Kızamık Hakkında Hızlı Bilgiler:

Kızamık ile ilgili bazı önemli noktalar aşağıda kısaca listelenmiştir. Daha ayrıntılı ve destekleyici bilgi makalenin devamında yer almaktadır.

• Kızamık oldukça bulaşıcı bir hastalıktır.
• Kızamık belirtileri göz sulanması, hapşırma ve kuru öksürük içerebilir.
• Kızamık virüsünün yerleşmesi 1-3 hafta alır.
• Kızamık için özel bir tedavi yoktur; korunma tedaviden daha önemlidir.
• Hamile kadınlar aşı almamalıdır.
• Bilim adamları kızamık virüsünden 21 suş tespit ettiler.

Kızamık Belirtileri Nelerdir?

Kızamık, rubeola virüsünün neden olduğu bir enfeksiyondur. Semptomları daima ateş ve öksürük, burun akıntısı ve konjunktivit (göz iltihabı) en az birini içerir. “Kızamık nasıl anlaşılır?” Belirtiler ilk enfeksiyonun yaklaşık 9-11 günü sonra ortaya çıkacaktır.

Kızamık belirtileri aşağıdakileri içerebilir:

• Burun akıntısı
• Kuru öksürük
• Konjonktivit (şişmiş göz kapakları, gözlerin iltihaplanması)
• Göz sulanması
• Fotofobi (ışığa duyarlılık)
• Hapşırma
• Ateşlenme (hafif ila şiddetli olabilir ve birkaç gün için 40.6 dereceye kadar ulaşabilir. Ateş düşebilir ve döküntü göründüğünde tekrar yükselebilir)
• Koplik lekeleri (ağızda, yanaklarda ve boğazda mavimsi beyaz merkezleri olan çok küçük grimsi-beyaz lekeler)
• Genel vücut ağrıları

Kızarıklık ilk belirtilerin ardından 3 ila 4 gün içinde kırmızımsı kahverengi bir leke döküntüsü belirir. Kızarıklıklar bir haftadan fazla sürebilir. Genellikle kulakların arkasında başlar ve başın ve boynunun her yanına yayılır. Birkaç gün sonra bacaklar da dahil olmak üzere vücudun geri kalanına yayılır. Küçük lekeler büyüdükçe, birçoğu bir araya gelir.

Çocukluk çağı kızarıklıklarının çoğunluğu kızamık olmamasına rağmen, aşağıdaki belirtiler görülürse doktora götürülmelidir:

• Ebeveyn çocuğunun kızamık olabileceğinden şüpheleniyorsa
• Belirtiler düzelmez veya daha da kötüleşirse
• Ateş 38 santigrat derece üzerine çıkarsa
• Ateşlenme dışında diğer belirtiler geçerse

Kızamık Sebepleri Nelerdir?

“Kızamık neden olur?” Kızamık, rubeola virüsünün neden olduğu enfeksiyondan kaynaklanır. Virüs bulaşmış bir çocuğun veya erişkinin burun ve boğazında mukus olur. “Kızamık bulaşıcı mıdır?” Enfekte kişi kızarıklıklar görülmeden 4 gün boyunca bulaşıcıdır ve daha sonra yaklaşık 4-5 gün boyunca semptomlar devam eder.

“Kızamık nasıl bulaşır?” Enfeksiyon aşağıdaki yollarla ortaya çıkabilir:

• Enfekte birisiyle fiziksel temas
• Öksüren veya hapşıran, enfekte olan kişilerin yakınında olmak
• Mukus damlacıklarına (virüs 2 saat boyunca aktif kalır) enfekte olmuş bir yüzeye dokunup parmakları ağza götürmek veya burun veya gözleri ovuşturmak

Kızamık Enfeksiyonu Nasıl Olur?

Virüs vücuda girer girmez boğaz arkasında, akciğerlerin ve lenfatik sistemde çoğalır. Daha sonra üriner sistem, gözler, kan damarları ve merkezi sinir sisteminde enfekte olur ve çoğalır.

Uzmanlar, virüsün kendini kurmasının 1-3 hafta sürdüğünü açıkladılar. Bununla birlikte, insanlar enfeksiyonu aldıktan 9-11 gün sonra belirtiler gösterirler.

“Kızamık geçiren bir daha geçirir mi?“ Daha önce kızamık geçiren bir kişi bir daha enfekte olmaz. Yeniden enfeksiyon vakaları çok nadirdir. Bununla birlikte, enfekte olmamış veya aşılanmamış, enfeksiyon kapmış biriyle yakın temasta olan herkes hastalanma eğilimindedir.

Kızamık geçirmeyen, bu virüse bağışık olmayan insanların yaklaşık yüzde 90’ı, enfekte biriyle aynı evde yaşamak nedeniyle kızamık geçirirler.

Kızamık Teşhisi

Belirtiler ve semptomlar varsa kızamık oldukça kolay teşhis edebilecektir. Kan testi, rubeola virüsünün varlığını doğrulayacaktır. Eğer kişiye kızamık tanısı konursa, çevresine haber verilmesi önemlidir. Yine, ev ortamında gerekli önlemler alınmalıdır.

Kızamık geçiren bir çocuk kızarıklık ortaya çıktıktan en az 5 gün sonrasına kadar, virüs bulaşıcı olduğu için okuldan izin alınmalıdır.

Kızamık Tedavisi

“Kızamık nasıl geçer?” Özel bir kızamık tedavisi yoktur. Herhangi bir komplikasyon yoksa, doktor ateşi kontrol altına almak ve dehidrasyonu (vücudun susuz kalması) önlemek için bol miktarda dinlenme ve normal tedbirler önerilecektir. Belirtiler genellikle 7-10 gün içinde ortadan kalkar.

“Kızamık olan çocuğa ne yapmalı?” Bir çocuk kızamık geçirirse, aşağıdaki önlemler yardımcı olabilir:

• Ateşlenme: Ateş yüksekse, serin tutmak önemlidir. 16 yaşın altındaki çocuklara aspirin verilmemelidir. Ateş ve vücut ağrıları için sadece doktorun reçete ettiği ilaçlar kullanılmalıdır.
• Sigara: Çocukların yanında sigara içilmemelidir.
• Fotofobi: Çocuğun ışığa duyarlı olması sebebiyle ışıkların loş olması yardımcı olabilir. Güneş gözlüğü de yardımcı olabilir.
• Konjonktivit (göz iltihabı): Gözlerin etrafında rahatsızlık varsa, ılık, nemli bir bezle hafifçe temizleyin.
• Öksürük: Öksürük ilaçları öksürüğü rahatlatmaz. Nemlendiriciler veya odaya bir kase su koymak yardımcı olabilir. Çocuk 12 yaşından büyükse, bir çay kaşığı limon suyu ve iki çay kaşığı bal içeren bir bardak ılık su yardımcı olabilir. Bebeğe bal vermeyin.
• Dehidrasyon (vücudun susuz kalması): Çocuğunuzun yeterince sıvı almasına özen gösterin. Ateşi varsa, vücudu daha kısa sürede susuz kalabilir. Bol su içmeye teşvik edin.
• İzolasyon: Bulaşıcı evrede enfekte çocukların bir süre okula gönderilmemesi ve insan etkileşimini içeren aktivitelere dönmemesi gerekir. Kızamık geçiren aşılanmamış insanlar evde dinlenmelidir.
• A vitamini takviyeleri: Çalışmalar, A vitamini takviyelerinin kızamığa bağlı komplikasyonları önlemede önemli ölçüde yardımcı olduğunu göstermiştir. Vitamin A eksikliği olan çocuklarda ve aşırı kızamık geçiren 2 yaşın altındaki çocuklara doktor tarafından takviyeler önerilir. Vitamin A eksikliği, gelişmiş ülkelerde neredeyse var olmaz. Ancak gelişmekte olan dünyanın çoğunda oldukça yaygındır.

Kızamık hastalığına bir virüs neden olduğu için, antibiyotiklerin hiçbir etkisi olmaz. Bununla birlikte, gelişen ek bakteriyel enfeksiyonlarda bazen antibiyotikler reçete edilebilir.

Kızamık Komplikasyonları Nelerdir?

Kızamık komplikasyonları oldukça yaygındır. HIV ve AIDS veya lösemi hastaları gibi zayıf bağışıklık sistemine sahip hastalar, vitamin eksikliği olan hastalar ve çok küçük çocuklar için semptomlar daha kötü olabilir.

20 yaş üstü yetişkinlerin, 5 yaşın üzerindeki sağlıklı çocuklara göre komplikasyonları olması daha olasıdır. Komplikasyonlar şunları içerebilir:

• İshal
• Göz enfeksiyonu
• Kusma
• Larenjit ve bronşit (Larenjit larenksin iltihabıdır; bronşit hava yollarının iç duvarlarının iltihabıdır. Kızamık olan kişilerin yaklaşık yüzde 4’ü nefes almada zorlanmaktadır.)
• Otitis media (iç kulak enfeksiyonu ve inflamasyon)
• Febril nöbet (200 vakanın 1’inde ortaya çıkar. Endişe verici olabilirler, ancak çocuklar genellikle iyileşirler.)
• Pnömoni (zatürre)

Aşağıdaki daha az yaygın komplikasyonlar da mümkündür:

• Hepatit: Çocuklukta kızamık geçirenlerde karaciğer komplikasyonları nadir ve geçicidir. Bununla birlikte, hepatotoksik ilaç alan çocuklar (karaciğer için toksik olabilecek ilaçlar) ciddi olabilir. Asetaminofen (Tilenol, parasetamol) dozu çok yüksekse karaciğere zarar verebilir.
• Ensefalit: Kızamık geçiren 1000 hastanın yaklaşık 1’inde ensefaliti gelişir. Bu, beyindeki, kusma ve konvülsiyona (kasılma) neden olabilen bir iltihaplanmadır. Koma ve ölüm dahi mümkündür, ancak nadirdir. Ensefalit, kızamıktan kısa süre sonra veya birkaç yıl sonra ortaya çıkabilir.
• Trombositopeni: Düşük trombosit sayısıdır. Kan pıhtılaşma kabiliyeti etkilenir. Hastada kolayca morarma
• Göz sinirleri ve göz kasları etkilenebilir.

Aşağıda listelenen komplikasyonlar çok nadirdir, ancak olasıdır:

• Nevrit (sinir iltihabı): Optik sinirin enfeksiyonu, körlüğe neden olabilir.
• Kalp komplikasyonları
• Subakut sklerozan panensefalit (SSPE): Her 100.000 vakanın 2’sinde ortaya çıkar. SSPE, kızamık enfeksiyonundan aylar sonra veya yıllar sonra ortaya çıkabilen, konvülsiyonlara (kasılma), motor anormalliklere, mental retardasyona ve ölüme neden olan bir beyin hastalığıdır.
• Diğer sinir sistemi komplikasyonları: Toksik ensefalopati, retrobulbar nevrit, transvers miyelit ve yükselen miyelit.

Gebelikte Kızamık Hastalığı Riskleri

Hamilelik sırasında kızamık; düşük, erken doğum ya da düşük doğum ağırlıklarına neden olabilir. Bir kişi hamile kalmayı planlıyorsa ve kızamık aşısı yoksa, doktorlarıyla konuşmalıdır.

Kızamık Nasıl Önlenir?

Zaten kızamığa yakalanan insanlar bağışıklık kazanır ve tekrar bulaşmaz; tekrar enfeksiyon vakaları çok nadirdir.

Bağışık olmayan insanlar için kızamık aşısı vardır.