Ateşlenme: Belirtileri, Nedenleri, Tanı ve Tedavisi

Ateş, insan vücudunun sıcaklığı normal aralıktaki 36-37C’nin (98-100F) üzerine çıkması olarak karakterize edilen, yaygın bir tıbbi işarettir.

Bireyin vücut sıcaklığı yükseldiğinde, yükselme durana kadar soğukluk hissi olabilir.

İnsanın normal vücut sıcaklığı değişebilir ve yeme, egzersiz, uyku ve günün saati gibi faktörlerden etkilenir. Vücudumuzun sıcaklığı genellikle en yüksek saat 6 civarında, en düşük saatte ise saat 3’tedir.

Yüksek bir vücut ısısı (ateşlenme), bağışıklık sistemimizin bir enfeksiyonla mücadele etmeye çalışmasının yollarından biridir. Genellikle vücut sıcaklığındaki yükselme, bireyin bir enfeksiyonu çözmesine yardımcı olur. Bununla birlikte, bazen çok yükselebilir, bu durumda ateş ciddi olabilir ve komplikasyonlara neden olabilir.

Ateş hafif olduğu müddetçe, yani ateşlenme çok şiddetli değilse, muhtemelen enfeksiyona neden olan bakteri veya virüsün nötralize edilmesinde bir etkiye sahip olduğu söylenir. Ateşi düşürecek ilaçlara “antipiretik ilaçlar” denir. Ateşin çıkması rahatsızlığa neden oluyorsa, doktor tarafından bir antipiretik tavsiye edilebilir.

Not: Yukarıda belirtilen sıcaklık, ağızdan ölçüldüğü zamandır. Normal koltuk altı sıcaklıkları için, bu sıcaklığı yaklaşık 0,2ºC ila 0,3ºC düşürmeniz gerekir.

Ateşlenme Belirtileri Nelerdir?

Birinde ateşlenme varsa, belirtiler ve semptomlar hastalık davranışı olarak bilinen durumla bağlantılıdır ve aşağıdakileri içerebilir:

• Soğuk hissetme
• Titreme
• Anoreksiya, iştahsızlık
• Dehidrasyon, hasta bol miktarda sıvı içerse önlenebilir
• Depresyon
• Hiperalgesia, birey ağrıya karşı çok daha duyarlıdır
• Letarji, uyuşukluk
• Konsantrasyon sorunları
• Uyku hali
• Terleme

Ateşiniz yüksekse, aşırı sinirlilik, karışıklık, deliryum ve konvülsiyonlar da olabilir.

Febrile nöbet (çocuklarda):

Yüksek sıcaklığa sahip, ateşi çıkan çocuklarda, çoğu ateşli bir uyku veya ateşli konvülsiyon olarak da bilinen, kulak enfeksiyonu, gastroenterit veya solunum yolu virüsü (soğuk algınlığı) sonucu olabilen ateşli bir nöbet gelişebilir. Daha seyrek olarak ateşli nöbetler, menenjit, böbrek enfeksiyonu veya pnömoni gibi daha ciddi bir sağlık sorunundan kaynaklanabilir.

Febril nöbetler en sık 6 aydan 6 yaşa kadar olan çocuklarda görülür ve erkekleri kızlardan daha sık etkilemektedir.

Nöbet, vücut sıcaklığının uzun sürdüğü için değil, vücut sıcaklığının çok hızlı yükselmesi nedeniyle oluşur.

İki tip febril nöbet vardır:

1. Basit febril nöbet: Nöbet 15 dakikadan fazla olmaz (çoğu durumda 5 dakikadan daha kısa sürer) ve 24 saatlik bir süre boyunca tekrar görülmez. Çoğu ateşli nöbet türüdür. Belirtiler ; vücut katılaşır ve kollar ve bacaklar titremeye başlar, hasta bilinç kaybeder. Düzensiz soluma olabilir ve çocuk idrara çıkabilir. Ayrıca kusma olabilir.
2. Kompleks febril nöbet: Nöbet daha uzun sürer, daha sık gelir ve tüm vücudu etkilemeye eğilimli değil, vücudun bir bölümünü etkiler. Bu tür nöbetler, basit ateşli nöbetlerden daha fazla endişe edilmesinin bir nedenidir.

Ateşlenme Nedenleri Nelerdir?

Ateşlenme sebeplerinden bazıları aşağıda listelenmiştir:

• Grip, su çiçeği veya pnömoni gibi bir enfeksiyon
• Romatoid artrit
• Bazı ilaçlar
• Cildin güneş ışığına aşırı maruz kalması (güneş yanığı)
• Isı çarpması: Ya yüksek sıcaklığa maruz kalma ya da uzun süreli yorucu egzersizden kaynaklanabilir.
• Silikozis: Silis tozuna uzun süre maruz kalınması sonucu akciğer hastalığının bir türüdür.
• Amfetamin kötüye kullanımı
• Alkol yoksunluğu

Ateşlenme Teşhisi

Ateşin teşhisi basittir: Eğer ateş ölçüldüğünde, hastanın vücut sıcaklığı yüksekse, ateşi de vardır. Kişinin ateşini dinlenirken ölçmek önemlidir. Çünkü fiziksel aktivite hastanın vücut ısısını artırabilir.

Bir kişinin aşağıdaki durumlarda ateşi olduğu söylenir:

• Ağızdan ölçüldüğünde sıcaklık 37.7C’nin üzerindedir.
• Rektumdan ölçüldüğünde sıcaklık 37.5-38.3C civarıdır.
• Kol altından veya kulak içinden ölçüldüğünde sıcaklık 37,2C’dir.

Doktor yüksek ateş olduğunu teşhis ettiğinde, altta yatan bir hastalık olup olmadığını değerlendirmek amacıyla diğer belirtilere bağlı olarak kan testleri, idrar tetkikleri, röntgen testleri ve diğer görüntü taramaları gerekebilir.

Ateşlenme Tedavisi

NSAID’ler (steroidal olmayan anti-inflamatuar ilaçlar), ateşi düşürmeye yardımcı olabilir. Bununla birlikte, hafif bir ateş, enfeksiyon kaynağıyla (bakteri veya virüs) mücadele etmeye yardımcı olabilir; ancak düşürmek için ideal olmayabilir.

Ateşin bakteriyel bir enfeksiyondan kaynaklanması durumunda doktor antibiyotik reçete edebilir.

Viral bir enfeksiyondan kaynaklanan soğuk algınlığı nedeniyle ateş görülürse rahatsız edici semptomların hafifletilmesi için NSAID kullanılabilir. Antibiyotiklerin virüslere karşı etkisi yoktur; ancak bazen ikincil enfeksiyonları önlemek için reçete edilebilir.

Sıvı alımı önemlidir. Ateşi olan hastada dehidrasyonu önlemek için bol miktarda sıvı tüketmelidir.

Isı çarpması sonucu, yani kişinin ateşi sıcak hava veya sürekli yorucu egzersiz kaynaklı ise NSAID’ler etkili olmaz. Hastanın vücut ısısının düşürülmesi gerekir. Kafa karışıklığı (konfüzyon) veya bilinçsizlik durumunda hemen bir doktor tarafından tedavi edilmelidir.

Ateş bazen bakteriyel ve viral enfeksiyonlardan kaynaklanır. İyi hijyen uygulamaları, bir enfeksiyonun gelişme riskini azaltmaya yardımcı olur. Bu, yemek öncesi ve sonrası el yıkamayı ve tuvalete gittikten sonra elleri yıkamayı kapsar.

Enfeksiyondan kaynaklanan ateşi olan bir kişinin, enfeksiyonun yayılmasını önlemek için diğer insanlarla mümkün olduğunca az temas kurmalısı önemlidir. Hastaya kim bakıyorsa, ellerini sıcak sabun ve su ile düzenli olarak yıkamalıdır.