Balın Faydaları ve Zararları Nelerdir?
Bal, çiçeklerin nektarını kullanarak, arılar tarafından yapılan tatlı bir sıvıdır. Arılar, ilk önce nektarın buharlaşma işlemi ile bala dönüştürülmesini ve arı kovanı içindeki balmumu peteklerinde birincil bir gıda kaynağı olarak depolanmasını sağlar. Ardından bal, insan tüketimi için kovanlardan hasat edilebilir. Balın lezzeti, nektarın hasat edildiği çiçek türüne göre değişir.
Çiğ ve pastörize bal çeşitleri mevcuttur. Ham bal, kovandan çıkarılır ve doğrudan şişelenir ve bu şekilde, eser miktarda maya, balmumu ve polen bulunur. Yerel çiğ balın tüketilmesinin bölgedeki polenlere tekrar tekrar maruz kalması nedeniyle mevsimsel alerjilere yardımcı olduğuna inanılıyor. Pastörize bal, ısıtılmış ve saf olmayan maddeleri uzaklaştırmak için işlenmiştir.
Bal tüketmenin insan sağlığına yararları en erken Yunan, Roma, Vedik ve İslam metinlerinde belgelenmiştir ve balın iyileştirici nitelikleri filozoflar ve bilim adamları tarafından Aristoteles (M.Ö. 384 – 322) ve Aristokenus (M.Ö. 320) gibi antik zamanlara kadar uzanmaktadır.
Bala tadını veren şekerin yüzde 70 ila 80’ini içeren yüksek seviyede monosakkarid, fruktoz ve glikoz bulunur; mineraller ve su kompozisyonu geri kalanını oluşturur.
Bal aynı zamanda antiseptik ve antibakteriyel özelliklere sahiptir. Modern bilimde, balın kronik yara tedavisinde faydalı uygulamaları bulunmuştur. Bununla birlikte, balın sağlığa faydalarını doğrulamak için daha fazla bilimsel araştırmaya gerek olduğunu bilmek önemlidir.
Balın Yararları Nelerdir?
Modern bilim, balın tıpta kullanılabileceği tarihsel iddiaların çoğunun gerçekten doğru olabileceğini bulmaktadır.
1) Asit Reflüsü
Hindistan’da yapılan bir araştırmada gastroözofageal reflü hastalığına faydalı olabileceği açıklanmıştır.
2) İnfantil Gastroenterit
Bir araştırmada, çocuklarda ve gastroenteritli bebeklerde oral rehidrasyon çözümünde bal kullandıkları klinik bir çalışmada rapor edildi. Balın akut ishal süresini etkileyip etkileyemeyeceği ve balın oral rehidrasyonda bir glikoz yerine geçmesi değerlendirilmesi araştırıldı.
Bu araştırmada balın bebeklerde ve küçük çocuklarda bakteri ishallerinin süresini kısalttığını tespit ettiler. Balın bakteriyel olmayan ishal süresini uzatmadığını ve “elektrolit içeren oral rehidrasyon solüsyonunda glikozun yerine kullanılabileceğini” eklediler.
Ayrıca Bakınız: Gastroenterit ve Gıda Zehirlenmesi
3) Yaraları ve Yanıkları İyileştirme
Yaraların iyileştirilmesinde bal tüketiminin olumlu etkilerini bildiren bazı vakalar olmuştur. Bununla birlikte, bu iddiayı tam olarak destekleyecek kanıt eksikliğinin bulunduğunu vurgulamalıyız. Aslında, hastaların yaralarına medikal balın uygulanmasının diyalize giren hastalar arasında normal antibiyotikten üstün olmadığı sonucuna varılmıştır.
4) Alerji tedavisi için bal
Balın mevsimsel alerjileri en aza indirgemede faydalı olabileceğini öneren bazı araştırmalar vardır. Öksürme sıklığını azaltmada faydalı olduğu düşünülmektedir.
Oküler alerjisi olan 36 kişiyi kapsayan bir plasebo kontrollü çalışma, katılımcıların plaseboya kıyasla bal ile tedaviye daha iyi yanıt verdiğini buldu. Bununla birlikte, üçte biri her gün bir çorba kaşığı bal yediğini aşırı tatlı tadından dolayı hoş görmediğini bildirdi.
5) Enfeksiyonlarla Mücadele
Amsterdam Üniversitesi’nde bilim adamları, 2010 yılında FASEB Dergisinde balın bakteri öldürme kabiliyetinin defensin-1 adlı bir proteinin içinde olduğunu bildirdi.
Mikrobiyoloji dergisinde yayınlanan bir çalışma, Manuka balının kronik yara enfeksiyonlarının tedavisinde etkili olduğunu ve başlangıçta bunların gelişmesini engelleyebileceğini ortaya koydu. Manuka balının önemli bakteri proteinlerini yok ederek bakterileri öldürdüğü bildirildi.
Bazı çalışmalar “Manuka balı” olarak adlandırılan belirli bir bal çeşidinin MRSA enfeksiyonlarının tedavisinde etkili olabileceğini ortaya koymuştur.
6) Soğuk Algınlığı
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Amerikan Pediatri Akademisi balın doğal öksürük tedavisi olduğunu önermektedir.
2007 yılı çalışmasında balın üst solunum yolu enfeksiyonu bulunan çocuklarda gece öksürük ve uyku kalitesinin iyileştiğini öksürük tıbbı dekstrometorfandan daha iyi veya tedavi gerektirmediğini belirtti.
Bal’ın tıbbi kullanımları:
Yeni araştırmalar, belirli koşulları ve hastalıkları tedavi etmek için her zaman balın yeni olası kullanımlarını buluyor. Bir çalışma, Manuka balığının meme kanseri hastalarında radyasyona bağlı dermatiti önleyebileceğini bulmuştur.
Balın Tarihçesi:
- Dört bin yıl önce bal, vücuttaki materyal dengesizliklerin tedavisinde etkili olduğu düşünülen geleneksel bir ayurvedik tıbbı olarak kullanıldı.
- Antik Mısır öncesi dönemlerde bal, yaraları tedavi etmek için topikal olarak kullanılmıştır.
- Beş bin yıldan fazla önce Mısır tıbbi bal bileşikleri kullandı.
- Eski Yunanlılar, bal tüketenlerin daha uzun yaşamasına yardımcı olabileceğine inanıyorlardı.
- Peygamberimiz Hz. Muhammed bile balın şifa güçlerini överdi.
- Kuran, balın şifa kabiliyetine de övgüde bulunur.
Balın faydalı özellikleri günümüzde keşfedilmiştir ve bu tarihsel iddiaların bazı gerçeği gösterebileceğini gösteren kanıtlar vardır.
Balın Besin Değerleri
Bir çorba kaşığı bal (yaklaşık 21 gram); 64 kalori, 17.3 gram karbonhidrat (17.3 gram şeker, lif yok), 0 gram yağ ve 0 gram protein içeriyor.
Şeker yerine bal tüketmek, açlık seviyelerine yardımcı olduğuna inanılan kan şekeri seviyelerinde daha kademeli bir artışa neden olur. Balın da antioksidan, antimikrobiyal ve yatıştırıcı etkileri olduğu bilinmektedir.
Bal; glikoz, fruktoz ve demir, kalsiyum, fosfat, sodyum klor, potasyum, magnezyum gibi minerallerden oluşur.
Balın besin değerleri kısaca şöyledir:
- Fruktoz: %38.2
- Glikoz: %31.3
- Maltoz: %7.1
- Sakroz: %1.3
- Su: %17.2
- Yüksek şeker: %1.5
- Kül: %0.2
- Diğer/belirsiz: %3.2
Balın hafifçe asidik pH seviyesi (3.2 ila 4.5 arasında) antioksidan bileşenler serbest radikalleri temizlerken bakterilerin çoğalmasını önlemeye yardımcı olan şeydir. Balın fiziksel özellikleri, su içeriği kadar, üretmek için kullanılan özel flora bağlı olarak değişir.
Uzmanlar, tatlandırıcı olarak şeker yerine bal kullanılmasının faydalı olduğunu vurgulamaktalar.
Bal ile ilgili tavsiyeler:
- Kahve veya çay içine bal karıştırarak tatlandırabilirsiniz.
- Tost veya krep yaptıktan sonra bal ile lezzetlendirebilirsiniz.
- Daha doğal tatlandırıcı için balın yoğurt, tahıl veya yulaf ezmesine karıştırın.
- Balı fıstık ezmesi ile karıştırarak veya tatlılarınızda kullanarak da tüketebilirsiniz.
Balın Zararları ve Sağlığa Riskleri Nelerdir?
Hastalıkları önlemek ve sağlığınızı korumak için sağlıklı beslenmenize özen göstermeniz ve kötü alışkanlıklardan uzak durmanız gerekir. Sağlıklı beslenmenin anahtarı, her gıdayı yeteri miktarda tüketmektir.
Bal bir şeker şeklidir ve alımı ılımlı olmalıdır. Amerikan Kalp Derneği, kadınların şekerden günde en fazla 100 kalori almalarını öneriyor. Erkekler günde en fazla 150 kalori almalıdır. Bu, kadınlar için iki çorba kaşığı, erkekler için üç çorba kaşığından biraz fala bala eşittir.
Bal, botulinum endosporları içerebilir. Bu infant botulizmasına neden olan, felç ile sonuçlanabilecek nadir fakat ciddi bir gıda zehirlenmesidir. Pastörize ballar bile bu sporları ihtiva etme şansına sahiptir. Bu nedenle, 1 yaşın altındaki bebeklere bal yedirilmemesi önerilir.