Crohn Hastalığı: Belirtileri, Nedenleri, Tanı ve Tedavisi

Crohn hastalığı, sindirim sistemi ya da GI (gastrointestinal sistem) iltihaplanmasına neden olan süregelen bir hastalıktır. Crohn hastalığı aynı zamanda “ileit” veya “enterit” olarak da adlandırılabilir.

Crohn Hastalığı Nedir?

Crohn hastalığı, bağırsağın ağız kısmından anüse kadar bağırsağın herhangi bir bölümünü etkileyebilir. Çoğunlukla bağırsağın alt kısmı, yani ileum etkilenir. Crohn hastalığı olan hastalar, bağırsak ülseri, yorgunluk, iltihaplanma, rahatsızlık ve ağrı gibi çeşitli rahatsız edici semptomlar yaşarlar. Bu rahatsızlık bağırsakları sık sık boşaltma ve ishal gibi semptomlara neden olur.

Crohn hastalığının semptomları IBS (irritabl bağırsak sendromu) ve ülseratif kolit gibi diğer bozukluklara benzer olduğundan, başlangıçta teşhis koymak zor olabilir. Ülseratif kolit, kalın bağırsağın üst katmanında iltihaplanmaya ve ülsere neden olurken, bağırsağın tüm katmanları iltihaplanabilir ve Crohn hastalığında ülserler olabilir. Crohn hastalığı olan hastanın bağırsakları, hastalıklı kısımlar arasında normal sağlıklı bölümlere sahip olabilir.

Not: Crohn hastalığı olan insanların yaklaşık beşte biri iltihaplı bağırsak hastalığına yakındır.

Crohn Hastalığı Nedenleri Nelerdir?

Birkaç görüş mevcut olmasına rağmen, uzmanlar hastalığın nedenlerinden tamamen emin değildirler. Ne yazık ki, bu teorilerin hiçbiri henüz bilimsel olarak ispatlanmamıştır. Çoğu uzman, Crohn hastalığı olan kişilerin bağışıklık sisteminin anormal tepki verdiğini kabul eder. Yani, iyi bakterileri, gıdaları ve bizim için iyi olan diğer maddeleri yabancı istenmeyen maddeler olarak görür. Başka bir deyişle, bağışıklık sistemi:

• Gıdalar ve yararlı maddelere saldırır.
• Saldırı sırasında beyaz kan hücreleri bağırsağın astarında birikir.
• Bağırsağın yüzeyindeki beyaz kan hücrelerinin birikmesi iltihabı tetikler.
• Enflamasyona, ülserasyonlara ve bağırsak hasarına yol açar.

Bununla birlikte, anormal bağışıklık sisteminin Crohn hastalığının nedeni veya sonucu olup olmadığından uzmanlar emin değillerdir. Başka bir deyişle, Crohn hastalığı anormal bir bağışıklık sistemi tepkisine neden oluyor mu veya anormal bir bağışıklık sistemi yanıtı sonucu Crohn hastalığına neden oluyor mu? sorununun yanıtı kesin değildir.

Çalışmalar, Crohn hastalığına yakalanan hastalarının bağırsağında görülen iltihaplanmanın çeşitli faktörlere bağlı olduğunu gösteriyor. Bu faktörler şunlar içermektedir:

• Hastanın genleri (bir çalışma, bir gen tespit etti)
• Hastanın bağışıklık sistemi
• Çevre

Crohn hastalığı olan bir hastanın vücudunun antijenlere tepki vermesi, iltihaplanmaya neden olabilir veya antijenlerin kendisinin de sebebi olabilir. Antijenler, bağışıklık sistemimizin saldırdığı maddelerdir, yani yabancı maddelerdir. Birçok uzman, bağışıklık sistemimizin ürettiği bir protein olan TNF’nin (anti-tümör nekroz faktörü) Crohn hastalığına bağlı enflamasyonun olası bir nedeni olduğuna inanıyor.

Bazı uzmanlar, bakteri veya virüsün Crohn hastalığına neden olabilecek bir faktör olabileceğini düşünüyorlar. Crohn Hastalığına bağlı E. coli bakterileri.

Kombine oral kontraseptif (doğum kontrol) hap kullanan sigara içen kadınların daha yüksek yüzdesi, kombine oral kontraseptif hap kullanmayan sigara içmeyen kadınlara kıyasla Crohn hastalığına yakalanmaktadır. Bir çalışma, sigara içilmesinin Crohn hastalığı olan hastalarda bağırsağın hangi bölümüne saldırı düzenlediğini belirlediğini ortaya koydu.

Crohn Hastalığı Belirtileri

Crohn hastalığının belirtileri genellikle bağırsağın hangi bölümünün etkilendiğine bağlı olarak değişir. Bağırsağın etkilenen kısmının duvarı iltihaplanırsa, hasta aşağıdaki belirtiler ile karşılaşabilir:

• Ağrı: Ağrı düzeyi hastaya ve bağırsaktaki inflamasyonun bulunduğu yere göre değişir. Çoğunlukla ağrı, karın sağ alt tarafında hissedilecektir. Çünkü iltihapların çoğunluğu ileumda (ince bağırsağın alt ucunda) bulunurlar.
• Bağırsak ülseri: Ülserler bağırsakta kanayan ham bölgelerdir. Eğer kanarsa hasta dışkısında kan olabilir.
• Ağız ülseri: Ağız ülserleri sıklıkla Crohn hastalığı olan insanlarda görülür.
• İshal: Hafif ila çok şiddetli olabilir. Bazen mukus, kan veya irin olabilir.
• Yorgunluk: Crohn hastalığı olan hastalar bazen çok yorgun hissedebilirler. Ateşlenme de, yorulma sırasında mümkündür.
• İştah değişikliği: Genellikle, Crohn hastalığı olan insanlar, iştahlarının çok düşük olduğu dönemlere sahiptir.
• Kilo vermek: Bu, özellikle hastanın iştahsızlık yaşadığı durumlarda yaygındır.
• Anemi: Hasta kan kaybediyorsa, anemi riski vardır.
• Rektal kanamalar ve anal fissürler: Anüs derisi çatladığında anal fissür olur. Bunlar ağrılı olabilir ve kanamaları olabilir.

Crohn hastalarında aşağıdaki semptomlar da mümkündür:

• Artrit
• Üveit (göz iltihabı)
• Cilt kızarıklığı
• Karaciğer iltihabı

Crohn Hastalığı Teşhisi

Hastanın şikayet ettiği belirtiler ve semptomlar değerlendirilir. Ayrıca fiziksel muayene yapılır ve karında yumru olup olmadığı kontrol edilebilir.

Crohn hastalığı tanısına aşağıdaki test prosedürleri yardımcı olabilir:

• Dışkı testleri
• Kan testleri
• Biyopsi
• Kolonoskopi
• Sigmoidoskopi
• Endoskopi
• Baryum enema röntgeni
• BT taraması

Bu testlerin hiçbiri genel anestezi gerektirmez ve genellikle hasta aynı gün aktivitelerine dönebilir.

Crohn Hastalığı Tedavisi

Tedavide ilaç, cerrahi ve beslenme takviyeleri olabilir. Doktorun amacı iltihabı kontrol etmek, beslenme sorunlarını düzeltmek ve semptomları hafifletmektir. Crohn hastalığı için geçerli bir tedavi mevcut değildir, ancak bir hastanın nüksetme sayısını azaltarak hastalığın kontrolüne yardımcı olabilecek tedaviler vardır.

Crohn hastalığı tedavisi şunlara bağlı planlanır:

• İnflamasyonun olduğu bölge
• Hastalığın şiddeti
• Komplikasyonlar
• Hastanın tekrarlayan semptomlar için önceki tedaviye verdiği yanıt

Bazı hastalarda herhangi bir semptom olmaksızın bu hastalık uzun süre devam edebilir. Bununla birlikte, genelde tekrarlar olacaktır. Bazı insanlar nüksetmeden yıllar geçirebilir. Remisyon süreleri o kadar değiştiği için tedavinin ne kadar etkili olduğunu bilmek zor olabilir. Bir remisyon periyodunun ne kadar süreceğini tahmin etmek imkansızdır.

a) Besin Takviyesi

Crohn hastalığı olan çocuklar, özellikle büyümeleri etkileniyorsa, yüksek kalorili sıvı formüllere ihtiyaç duyabilirler. Bazen hastalara damar içinden kısa bir süre verilebilir (nadiren). Crohn hastalığı olan çoğu hasta, şu gıdaların ishal ve kramp miktarını artırabileceğini söylüyor: tahıllar, süt ürünleri, baharatlı yiyecekler ve alkol.

b) Kök Hücre Tedavisi

Crohn hastalığı tedavisinde bir seçenek olarak düşünülebilir.

c) Ameliyat

Crohn hastalarının çoğu bir süre sonra ameliyat olması gerekecektir. İlaçlar semptomları kontrol etmediğinde, bazen tek çözüm bazen cerrahi olur. Cerrahi, ilaçlara cevap vermeyen semptomları hafifletebilir veya apse, perforasyon, kanama ve tıkanıklık gibi komplikasyonları düzeltebilir.

Bağırsağın bir kısmının çıkarılması yardımcı olabilir, ancak Crohn hastalığını tedavi etmez. İnflamasyon genellikle bağırsağın etkilenen kısmının alındığı bölgeye geri döner. Bazı Crohn hastalığı olan hastalar hayatları boyunca birden fazla ameliyat gerektirebilir.

Bazı durumlarda kolektomi gerekir, yani tüm kolon çıkarılır.

Crohn Hastalığı Komplikasyonları

Belirtiler şiddetli ve sık görülüyorsa, komplikasyon olasılığı daha yüksektir. Aşağıdaki komplikasyonlar Crohn hastalığı ameliyatı gerektirebilir:

• İç kanama
• Striktür (bağırsağın bir kısmı daralır, yara dokusunun oluşmasına ve bağırsağın kısmen veya tamamen tıkanmasına neden olur)
• Perforasyon (bağırsağın duvarında küçük bir delik gelişir. İçeriğin bu delikten sızdırılması ve enfeksiyonların veya apselerin oluşmasına neden olur.
• Fistül
• Demir eksikliği
• Gıda emilim sorunları
• Bağırsak kanseri gelişme riski biraz yüksektir.
• Crohn hastalığı olan insanlar astımdan muzdarip olma riskini artar.