Dispepsi ve Hazımsızlık: Belirtileri, Nedenleri, Tanısı ve Tedavisi

“Dispepsi nedir?” Hazımsızlık veya mide küsmesi olarak da bilinen dispepsi, üst karındaki rahatsızlığı veya ağrıyı anlatan bir terimdir. Bu bir hastalık değildir. Dispepsi genellikle şişkinlik, mide bulantısı ve geğirme gibi semptomlardan oluşan bir gruptur.

Hazımsızlık genellikle sindirim sisteminin mukozasıyla temas eden mide asidi (sindirim sisteminin hassas koruyucu astarı nedeniyle oluşur. Mide asitleri mukozayı parçalayıp, tahriş ve iltihaplanma yaratarak hazımsızlık semptomlarını tetikler.

Çoğu vakada hazımsızlık, beslenme ya da içki ile bağlantılıdır. Bazen enfeksiyon veya bazı ilaçlar da neden olabilir.

Dispepsi ve Hazımsızlık Belirtileri Nelerdir?

Hazımsızlığı olan çoğu insan mide veya göğüs bölgesinde ağrı ve rahatsızlık hisseder. Bu his genellikle yiyecek veya içecek tükettikten sonra ortaya çıkar. Bazı durumlarda semptomlar yemekten bir süre sonra ortaya çıkabilir. Fazla yemek yenilmediği halde tokluk, şişlik olabilir.

Mide yanması ve hazımsızlık iki ayrı rahatsızlıktır. Mide yanması, genellikle yemek yedikten sonra göğüs kemiği arkasında yanma hissidir.

Dispepsi rahatsızlığının aşağıdaki belirtileri de yaygındır:

• Mide bulantısı
• Geğirme
• Şişkinlik

Çok nadir durumlarda hazımsızlık mide kanseri semptomları olabilir.

Hafif hazımsızlık nadiren endişelenilecek bir şey değildir. Semptomlar iki haftadan uzun sürerse, doktora görünmelidir. Ağrı şiddetli ise ve derhal aşağıda belirtilen durumlarda doktorunuza danışınız:

• İştah kaybı veya kilo verme
• Kusma
• Siyah dışkı
• Sarılık
• Göğüs ağrısı
• Nefes darlığı
• Terleme

Dispepsi ve Hazımsızlık Sebepleri Nelerdir?

“Hazımsızlık neden olur?” Hazımsızlık genellikle yaşam biçimiyle ve ne yediğimiz ve içtiğimizle ilgilidir. Ayrıca enfeksiyon veya diğer bazı sindirim rahatsızlıkları sebep olabilir.

Sıklıkla görülen hazımsızlık nedenleri şunları içerir:

• Fazla yemek
• Çok hızlı yemek
• Yağlı yiyecekler yemek
• Baharatlı gıdaları tüketmek
• Çok fazla kafein tüketmek
• Çok fazla alkol içmek
• Çok fazla çikolata tüketmek
• Çok fazla gazlı içecek tüketmek
• Duygusal travma
• Safra kesesi taşları
• Gastrit (mide iltihabı)
• Hiatus herni
• Enfeksiyon, özellikle “Helicobacter pylori” olarak bilinen bakteriler
• Sinirlilik
• Obezite (karın içindeki daha fazla basıncın neden olması)
• Pankreatit (pankreas iltihabı)
• Peptik ülser
• Sigara içmek
• Bazı ilaçlar, örneğin antibiyotikler ve NSAID’ler (non-steroid anti-inflamatuvar ilaçlar)
• Mide kanseri

Hazımsızlığın nedeni bulunamazsa, fonksiyonel dispepsi olabilir. Bu, midenin gıdayı kabul etme ve sindirme kabiliyetine zarar verecek bir hazımsızlık türüdür ve daha sonra bu gıdayı ince bağırsakta geçirme özelliği hasar görmektedir.

Hazımsızlık Teşhisi ve Tanı Testleri

Hastaların çoğunda hazımsızlık hafiftir ve çok sık ortaya çıkmaz. Bu gibi durumlarda genellikle tedavi gerekmez. Hazımsızlığı düzenli olarak hisseden kişiler doktora görünmelidir. Ağrı ya da şiddetli rahatsızlık duyarsanız, doktorunuza danışmalısınız.

Hastaya semptomlar, tıbbi durumu ve muhtemelen ailenizin geçmişi hakkında bilgi istenir ve göğüs ve mide kontrol edilir. Bu, hassas veya duyarlı olup olmadığını anlamak için karnın farklı bölgelerine baskı uygulamak olabilir.

• Kan testi: Eğer hastada anemi belirtisi varsa, doktor kan testi isteyebilir.
• Endoskopi: Tedaviye cevap vermeyen ya da belli bulgu ve semptomları olan hastaların karın bölgesi daha detaylı incelenebilir. Bunun için endoskopi yapılabilir.
• Helicobacter pylori enfeksiyonu teşhisi için testler: Buna üre nefes testi, dışkı antijen testi ve kan testi dahildir. Peptik ülserler genellikle bu bakteri nedeniyle olur.
• Karaciğer fonksiyon testi: Doktor, hastanın karaciğerindeki safra kanallarını etkileyen safra hastalığına sahip olabileceğini düşünürse, bu test istenebilir.
• Röntgen: Genellikle bir üst gastrointestinal ve ince bağırsak görüntülemesi içerir. X-ışınları ile özofagus, mide ve ince bağırsaklar kontrol edilir.
• Abdominal ultrason: Karın iç kısımları detaylı olarak incelenir.
• Abdominal BT (bilgisayarlı tomografi) taraması: Herhangi bir anormallik olup olmadığına bakılır.

Dispepsi ve Hazımsızlık Tedavisi

“Hazımsızlığa ne iyi gelir?” Hazımsızlık tedavisi, altında yatan nedenlere ve semptomların şiddet derecesine bağlı olarak planlanır.

• Beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleri: Semptomlar hafifse ve hazımsızlık sık görülmüyorsa, bazı yaşam tarzı değişiklikleri muhtemelen belirtileri hafifletecektir. Bu genellikle daha az yağlı yiyecekler yemek, daha az kafein, alkol ve çikolata tüketmek, her gece en az 7 saat uyumak ve baharatlı yiyeceklerden kaçınmayı içerir.

Yukarıdaki tavsiyelerin yanı sıra, nedenlerine ve belirtilerine bağlı olarak ilaç tedavisi uygulanabilir.

Hazımsızlık Komplikasyonları Nelerdir?

Olguların büyük çoğunluğunda hazımsızlık hafiftir ve sık görülmez. Şiddetli hazımsızlık zaman zaman aşağıdaki komplikasyonlara neden olabilir:

1. Özofagus striktürü: Eğer hazımsızlık asit reflüden kaynaklanıyorsa, mide asidi yemek borusuna geri sızarsa ve mukozayı tahriş ederse, yemek borusu yaralanabilir. Yemek borusu nihayetinde daralmış olabilir. Özofageal darlıkları olan hastalarda yutkunma güçlüğü olabilir. Yiyecekler göğüs ağrısına neden olan boğazdan sıkışabilir. Yemek borusunu genişletmek için bazen ameliyat gereklidir.
2. Pilor stenoz: Bunun nedeni, mide asidinden sindirim sisteminin astarının uzun süreli tahriş edilmesidir. Pilorus (mide ile ince bağırsak arasında geçiş) yara izi bırakılmış ve daralmıştır. Besinler düzgün sindirilemiyordur. Pilorun genişlemesi cerrahi gerektirebilir.
3. Peritonit: Periton iltihabı (karın ve pelvisin iç duvarını örten hücrelerin doku tabakası). Ameliyat, peritondaki hasarı onarabilir ve antibiyotikler bazen enfeksiyonla başa çıkmak için reçete edilir.