Hamilelikte ve Sonrasında Safra Kesesi Hastalıkları

Safra Kesesi Nedir?

Safra kesesi, karaciğerin hemen altına yer alan küçük, kese şeklindeki bir organdır. Amacı, yağları sindirmeye yardımcı olan safrayı depolamaktır. Yemek mideden ince bağırsağa girerken, safra kesesi bir sinyal alır ve safra bağırsağın içine boşaltır.

Safra; su, safra tuzları ve kolesterolden oluşur. Safra çok fazla kolesterol içeriyorsa ve yeterli safra tuzu içermiyorsa veya safra kesesi düzgün bir şekilde boşalmazsa; “safra kesesi taşları” veya “safra taşı” olarak bilinen çökelti oluşturabilir. Bu taşlar safra kesesi hastalığının bir formudur; ancak taşlara sahip olabilir ve herhangi bir belirti fark edemeyebilirsiniz.

“Safra kesesi hastalığı” terimi iltihaplanma, enfeksiyon, safra kesesi taşı ve safra kesesi tıkanıklığını kapsar.

Biliyer Kolik Nedir?

Biliyer kolik; safra taşı ağrısı olarak da bilinir. Biliyer kolik, safra kanalının tıkanıklığının bir sonucudur. Safra, safra kesesinden çıkamıyorsa (belki de bir safra taşı nedeniyle) inflamasyona veya enfeksiyona neden olabilir. Ve safra ince bağırsağa girmediğinden, beslenmedeki yağ sindirim sırasında yıkımı olmaz ve bu durum üst karın ve sırt ağrısına, ayrıca mide bulantısına ve kusmaya neden olabilir.

Biliyer kolik, yağlı yemekler yedikten 1-2 saat sonra ortaya çıkan karın üst kısmında keskin bir ağrı ile tasvir edilir. Genellikle akşam yemeğinde ağır yemekler yenildiğinde, ağrının gece meydana gelme olasılığı yüksektir. Ağrı birkaç dakika ile birkaç saate kadar sürebilir.

Bazı insanlarda kürek kemiği arasında veya sağ omzun altında ağrı olur. Ağrı ve bulantıya ek olarak, biliyer kolik gaz, karın şişkinliği, terleme, titreme veya ateş gibi belirtilere neden olabilir.

Hamilelik Safra Kesesini Nasıl Etkiler?

Gebelik hormonları, özellikle progesteron, vücuttaki kas dokularının rahatlamasına neden olur ve bu da safra kesesini etkiler. Safra salınımı yavaşlar ve safra alınmazsa safra taşı oluşabilir. Zaten safra kesesi taşı olan gebe kadınlarda bu taşların safra salınımını engellemesi riski daha yüksektir.

Tabii ki, daha önce safra kesesi sorunları yaşamışsanız, doktorunuza bildirin. Böylece sizi gebelik sırasında izleyebilir ve hastalığın kötüye gitmesini önleyebilir.

Hamilelikte Safra Kesesi Hastalığına Yakalanma Riski Var Mı?

Kadınlarda safra kesesi hastalığı riski erkeklerden daha fazladır. Aile geçmişinizde bu safra kesesi hastalığı varsa, safra kesesi hastalıklarının gelişme olasılığı daha fazladır. Özellikle kilonuz fazlaysa (orta derecede olsa bile), beslenmeniz yağ veya kolesterol bakımından yüksekse, şeker hastalığınız varsa bu risk daha yüksektir.

Safra kesesi hastalığı geçmişte “yaşlı kadın rahatsızlığı” olarak bilinirken; artık genç kadınlar arasında obezite oranı arttıkça, daha genç kadınlara da safra kesesi hastalığı tanısı konuyor.

Gebelikte safra kesesi hastalığının belirtileri üçüncü trimesterde veya doğumdan sonra daha sık görülür. Ancak, daha yüksek riskli  gebelikte belirtiler daha erken gelişebilir.

Safra Kesesi Hastalığı Bebeğimi Etkiler Mi?

Çökeltiler ya da safra kesesi taşlarının bebeğiniz üzerinde doğrudan etkisi yoktur. Bununla birlikte, bebeğiniz hastalığın sonuçlarından etkilenebilir. Örneğin, bir enfeksiyon, iltihaplanma veya bulantı ve kusma olursa, bu rahatsızlıklar kendinizi besleme ve gelişmekte olan bebeğinize yeterli beslenme sağlama konusunda engel oluşturabilir.

Gebelikte Safra Kesesi Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?

Genel olarak, safra kesesi problemlerinin gebelikte tedavinin amacı semptomları ve komplikasyonları azaltmak ve gebelikten sonra hastalığı tedavi etmektir.

İltihaplı safra kesesi tedavisinde ilk adım, beslenmenizi değiştirmek ve daha az yağlı gıdalar yemektir. Bu, safra kesesinin daha az çalışması gerektiği anlamına gelir. Birçok kadın için bu adım tek başına semptomları hafifletmek için yeterli olabilir. Düzenli egzersiz de yardımcı olabilir.

Doktorunuz safra kesesi sorunu için bir ilaç tavsiye ederse ve yeterli rahatlama sağlayamazsanız, hastalığın etkilerini ve ameliyat risklerini değerlendirecektir. Riskler göz önüne alındığında, gebelik sırasında cerrahiden genellikle kaçınılmaktadır. Ancak inflamasyon (iltihaplanma) şiddetli ise, bir enfeksiyon varsa veya kolik akut ise, daha ciddi komplikasyonları önlemek için ameliyat gerekebilir.

Safra kesesi ameliyatı gerekirse, muhtemelen laparoskopik olarak yapılır. Cerrah, ameliyat aletleri ve laparoskop yerleştirilerek iki küçük karın kesisi yapar. Laparoskop, organların resmini bir video monitörüne aktaran küçük bir kameraya sahiptir. Daha sonra safra kesesi büyük bir kesi oluşturmak zorunda kalmadan çıkarılabilir. Bu, daha az ağrı ve daha kolay iyileşme anlamına gelir.

Hamilelikten Sonra Safra Kesesi Problemleri

Safra kesesi rahatsızlıkları semptomlarının doğumdan iki ila dört ay sonra ortaya çıkması nadir değildir. Bunun nedeni, önceki dokuz ay boyunca gebelik hormonlarının sorunu ağırlaştırması olabilir. Doğum sonrası hormon düzeylerindeki değişiklikler de suçlu olabilir.

Hamilelikte safra kesesi sorunları, doğumdan sonra hızlı kilo kaybına da neden olabilir. Hızlı bir şekilde yağ yaktığınızda safra taşlarında fazladan kolesterol birikir ve safra taşlarına neden olabilir.

Hamilelik sonrasında safra taşı oluşma riskinizi azaltmak için bol miktarda meyve, sebze ve tam tahıl içeren yüksek lifli bir beslenme programının takip edilmesi önerilir. Doğum sonrası kilo kaybınızı haftada 2 kilodan fazla tutmamaya çalışın. Ve vakit buldukça egzersiz yapın.

Gebelik sırasında kontrol altına alınabilen safra kesesi hastalığınız varsa ve ameliyat gerekmiyorsa, bir takip değerlendirmesi yapılması önemlidir. Belirtiler doğum sonrası (postpartum) dönemde veya sonrasında ortaya çıkabilir. Bu nedenle ağrınız olmadığında bir değerlendirme yapın. Doktorunuz daha sonra acil durumlardan kaçınmak için safra kesesinin alınmasını tavsiye edebilir.