Hastaların Kısaca Basur Dediği Hastalıklar

Bu hastalıkları anlatmadan önce, o bölgenin yapısı ve fonksiyonları ile ilgili bilgiler vermek istiyorum.

Anüs denilen kısım, mide barsak kanalının en alt ve ince kısmıdır. Anüsün(makatın),normal yapı ve fonksiyonda olması gaz çıkışı ve büyük abdest çıkışının kontrolü açısından çok önemlidir. Bu organda, hastayı sosyal ve fiziksel olarak rahatsız edici hastalıklar sıkça gözükmektedir. Anüs; anal kanal ve anüs etrafındaki deriden yapılmıştır. Anal kanal, takriben 4 cm uzunluğundadır.

Anal kanalın etrafı bir dizi güçlü kaslarla çevrelenmiştir.Onlar kasılarak anal kanalı kapalı halde tutmaktadırlar.

Anüsün yukarıda sayılan önemli fonksiyonları görmesinde, anal sfinkterleri oluşturan bu kasların çok belirleyici yeri vardır. Bu bölge çok zengin damar ve sinir ağlarına sahiptir. Bundan dolayı çoğu problemler bünye tarafından çözülebilmektedir. Bu yazımızda değinemeyeceğimiz, büyük abdest kontrolü çok kompleks mekanizmalar tarafından ve mükemmel bir şekilde sağlanmaktadır.

BULGULAR VE ŞİKAYETLER

Makat hastalıklarında, toplum arasında görülen çok değişik şikayetler olmakla birlikte,bunların birçoğu küçük rahatsızlıklar olup, tedavi gerektirmezler. Şikayetlerin basit gibi gözükmesinden dolayı hem hastalar ve hem de doktorlar, durumu ciddiye almadıkları için kanser gibi hastalıklar atlanabilmekte ve tedavide ciddi gecikme ve imkansızlıklara yol açılmaktadır. Biz bu durumu kendi kliniğimizde, maalesef sıklıkla gözlemekteyiz. Bu konuda hekim ve hastanın yapması gereken; şikayetler önemsiz gözükse de

o bölgenin muayenesi yapılarak, kanser şüphesi ortadan kaldırılmalıdır.

KANAMA SEBEPLERİ

Anorektal hastalıklarda en önemli şikayet kanamadır.  dışkıya karışmayan, damla damla yada fışkırır gibi olan kırmızı renkli kanamada hemoroit akla gelir. Tuvalet kağıdına bulaşık yapan kanamalarda ise aşağıdaki sebepleri düşünmek gerekir; Dışarı çıkmış hemoroit, anal fissür (makat yırtığı), Patlamış perianal hematom, makat derisinin ülseri (frengi hastalığına, verem hastalığına yada fistül, makat kenarında oluşan iyi yada kötü huylu tümörleri (kanserleri.)

Büyük abdestten sonra olan kanama sebepleri; Bu hal en çok hemoroitlerde görülmekle birlikte,aşağıdaki durumlarda da görülebilir. Hemorajik Proktit, Radyasyon proktiti, makattan kullanılan fitillere bağlı kanamalar.

FEÇESTE ÇİZGİ ŞEKLİNDE OLAN KANAMA:

Makat içindeki belirli çapa ulaşmış, lokalize bir lezyonun işaretidir. Bunun en sık sebebi rektal poliptir. Bazen anal yırtıklarda da görülebilir. İzole rektal kanama; Büyük abdestten bağımsız olarak oluşan kanamalardır. Çoğu vakada sebep kalın bağırsaktaki bir hastalıktır. Rektal yabancı cisim yada rektal varisin spontan rüptürüdür.

BÜYÜK ABDEST YAPMA BOZUKLUKLARI İLE BİRLİKTE OLAN REKTAL KANAMALAR:

Bu özellikle rektumda yerleşen villöz adenomlarda ya da kanlı ishalle birlikte ülseratif kolit veya chron koliti hastalıklarında görülür. Dizanteri benzeri şikayetlere de yol açan sigmoid kolon kanserleri (en sık sebep), kolon divertikülozisi (nadir görülür), yada gerçek dizanteride olur.

KANLA KARIŞIK SÜMÜKSÜ BÜYÜK ABDEST:

Bu hal en çok düşük seviyeli rektal kanser yada anal kanal kanserlerinde görülür. Bu halin değişik yorumlarla geciktirilmesi, hasta açısından önemli sıkıntıları birlikte getirmektedir. Mide barsak kanalının yüksek kısımlarından olan kanama, çok aşırı değilse sıklıkla siyah ve katran görünümündedir. Aşırı kanamalarda kırmızı renkte olabilir, fakat bu kez hastada şok bulguları vardır.

AĞRI; Prolobe olmayan hemoroitler hariç, anal bölgedeki rahatsızlıkların çoğunda, değişik ölçülerde ağrı bulunur Objektif muayene ile desteklenen hastanın ağrı tarifi ile çok kere teşhise gidilir.

PERİANAL RAHATSIZLIKLARDA AĞRI ŞEKİLLERİ;:

Yanıcı yada batma şeklinde ağrılar; Eksantem, enflamasyon, pruritis ani. Makat kenarında şiddetli keskin ağrı; Apse, Anal fissüre, Perianal hematom, Akut hemoroidal atak, Makat kenarında şişlikle birlikte olan dolgunluk şeklinde ağrı; Apse, tümör, perianal hematom.

PRURİTİS ANİ(MAKATTA KAŞINTI):

Herhangi bir hastalığa bağlı yada belli bir sebebe bağlı olmayan kaşıntılardır. Anüs ve anal kanalı ilgilendiren birçok hastalıkta makat kaşıntısı olmaktadır. Çoğu kerede kullanılan fitil ve pomatlarda makatta alerjik reaksiyonlara yol açarak kaşıntı oluşturabilmektedirler.

TENESMUS(YALANCI VE ACİL TUVALET HİSSİ):

Bu tabirle kastedilen ;anal kanalda, sfinkter spazmı ile birlikte olan yanma hissi ve acil tuvalete gitmekle tam boşalamama hissi şeklinde tarif edebiliriz. Aşağıdaki durumlarda görülebilir.

• Malign büyümeler (anal kanaldaki tümörler)
• Anal kanaldaki iltihabı hadiseler
• Ağrılı sfinkter (büyük abdestten sonra keskin ritmik ağrı ile olan hastalık)

KESKİN,ŞİDDETLİ DEVAMLI OLAN AĞRI:

• Apse
• Tümör
• Tromboze internal hemoroit
• İnflame hipertrofik anal papilla.

SÜREKLİ, MAKKATTA DOLGUNLUK HİSSİ İLE BİRLİKTE OLAN AĞRI:

En çok intersfinkterik Apse de görülür. Anal kanaldan ortaya çıkan bu ağrı pöçük kemiği bölgesinde hissedilir. Bu gibi durumlarda ağrının, büyük abdest yapma ile ilişkisinin olup olmadığının sorgulanmasının teşhise gitmede önemi vardır. Proctalji fuksas (Levator ani kası spazmı);bu hal sıklıkla hekimler tarafında, hemoroit yada anal fissür denilerek karıştırılmaktadır. Pöçük kemiğine lokalize olan ağrı nadiren anal kaynaklıdır. Onun sebebi çoğu kere bilinmez, bazen de geçirilmiş bir travmaya bağlıdır. Bazen de presakral bir kistin enfeksiyonu da  sebep olabilir.

MAKATTAN OLAN AKINTI:

Rektumdaki goblet hücrelerinden salgılanan müküslü akıntı çoğu defa büyük abdestle birliktedir. Rektumdaki villöz adenom yada erken bir kolitin işareti olabilir. Kullanılan bazı fitillerde müküs salınımını uyarabilir. Salgıda çizgi şeklinde kan varsa kanseröz bir olay yada iltihabi bir neden söz konusu olabilir. Anal kanal yada rektumun değişik hastalıklarında da iltihaplı yada fekal kirlenme olabilir. Değişik derecede sfinkter yetmezlikleri, anal kanaldaki kanseröz lezyonlarda sebep olabilir.

BARSAK ALIŞKANLIKLARININ DEĞİŞMESİ:

Anal bozukluğu olan birçok hastada, düzensiz barsak alışkanlıkları yada barsak alışkanlıklarında değişmeler olacaktır. Bunun mekanizmaları çok açık olmamakla beraber, anal kanal bozukluklarında  boşalma sırası da oluşan ağrı, sancı, tuvalet sırasında oluşan kanamalar  önemli sebeplerdir.

DİĞER ŞİKAYETLER;

Kısaca  şu şekilde toparlayabiliriz; Makatta ağrı, yanma, kaşıntı, tuvalet ve sununda basitten şiddetliye değişen ağrı, tuvalet korkusu ve bununla ilişkili olarak yemekten kaçınmak, makat kenarında ağrılı yada ağrısız şişlikler, ıkınma ile birlikte makat içinden dışarı çıkan, kanayan memeler. Yine dışarı çıkan ,ağrı yapan ve ancak el ile içeri itilen memeler, bazen de çömelme ile makattan dışarı çıkan memeler şeklinde sayılabilir.

Bu sayılan şikayet ve bulgular tek bir hastalığa münhasır olmayıp, ilerleyen bölümlerde anlatacağımız bir çok hastalıkta bulunabilen şikayetler olup, hastaların yada birçok hekimin bildiğinin ve söylediğinin aksine, basur diye ifade edilen tek bir hastalığın bulgu ve şikayetleri değildir.

ANÜS VE REKTUM HASTALARININ MUAYENE VE DEĞERLENDİRİLMESİ:

Bu hastaların mutlak surette ,makat hastalıkları ile ilgilenen  Genel cerrahi ve Gastroenteroloji uzmanları tarafından değerlendirilmeleri; teşhisin oluşturulmasında, tedavinin planlanması ve uygulanıp başarıya götürülmesinde ön şarttır.

Hekimliğin klasiği haline gelen hastanın şikayetlerinin alınması, hikayesinin dinlenmesi, akabinde hastanın durumuna göre Rektoskopik, siğmoidoskopik, kolonoskopik, Radyolojik, Ultrasonik, MR ve manometrik tetkikler neticesinde ve ayrıca patoloji uzmanları ile koordineli çalışarak sağlıklı bir teşhis konulmaya çalışılmalıdır.

Biz bu yazımızın bundan sonraki bölümlerinde toplumda sık gördüğümüz, aşağıdaki hastalıkları, mümkün olduğu kadar anlaşılır şekilde anlatmaya çalışacağız.

Kendi sorularınız, deneyimleriniz ve görüşlerinizi aşağıda yer alan yorum bölümünden okuyucularımız ile paylaşabilirsiniz.

Önerilen Makaleler:

• Basur Tedavisi İle İlgili Bilgiler
• Basur Nedenleri Nelerdir?
• Basur Belirtileri Nelerdir?