İnmemiş Testis (Kriptorşidizm): Belirtileri, Nedenleri, Tanısı ve Tedavisi

İnmemiş testis, bebek doğmadan önce penisin arkasında asılı kalan cilt torbası olan skrotuma taşınmayan bir testisdir. Tam süreli doğan erkek bebeklerin %3 ila %4’ü, preterm (erken) doğan erkek bebeklerin ise %21’inin bu özellik ile doğduğu tahmin edilmektedir. Genellikle yalnızca bir testis etkilenir. Ancak tüm vakaların yüzde 10’unda, her iki testis de etkilenir.

İnmemiş testis, kriptorşidizm olarak da bilinir. Yeni doğan erkek bebekleri etkileyen en yaygın endokrin sorunlardan biridir ve doğumda saptanan en yaygın genital sorundur. Beklenen doğum süresinden erken doğan erkek bebekleri etkilemesi daha olasıdır.

Kriptorşidizm bir veya her iki testisi de etkilese de, kriptorşidizm genellikle birkaç ay içinde kendiliğinden düzelir. Ancak bazen testikül veya testisin skrotuma yerleştirilmesi için ameliyat gerekir.

Kriptorşidizm Belirtileri ve Bulguları

İnmemiş testisler görünür olabilir de, olmayabilir de. Fizik muayene sırasında elle tutulabilen inmemiş bir testis hissedilebilir. Vakaların yaklaşık yüzde 80’i görünür. Testis genellikle kasık kanalının ucunda bulunur.

Görünür olmayan inmemiş testislerin üç farklı tipi vardır:

1. Abdominal (karın): İnmemiş bir testisin en az rastlanan yeri karındır.
2. İnguinal (kasık): Testis kasık kanalına taşınır, ancak dokunuşla tespit edilmesi için yeterince yakın değildir.
3. Atrofik veya var olmayan: Testis çok küçük veya hiç oluşmamıştır.

Muayene edilemeyen, elle tutulamayan inmemiş bir testis fizik muayene sırasında hissedilemez.

Kriptorşidizm İçin Risk Faktörleri

Aşağıdaki risk faktörleri kriptorşidizm ile bağlantılıdır:

• Erken doğum, riski artırır.
• Doğum ağırlığı 2.5 kg altında olan bebekler iki veya üç kat risk taşır.
• Down sendromu ve fetal büyümeyi yavaşlatan diğer hastalıklar
• Pestisitlere veya hormona zarar veren kimyasallar, örneğin DES’ye maruz kalma
• Aile tıbbi geçmişinde genital gelişim sorunları
• Gebelik sırasında anne tarafından tütün tüketimi

Hamilelikte haftada beşten fazla alkollü içecek tüketmek de geçici kriptorşidizm ile bağlantılıdır.

İnmemiş Testis Sebepleri Nelerdir?

Erken dönemlerde, tüm fetusların cinsiyete bakılmaksızın aynı üreme öncüllerine sahiptir. Başka bir deyişle, erkek veya kadın üreme organlarına dönüşebilen yapılara sahiptirler. Çocuk anne ve babasından bir çift cinsiyet kromozomu alır. Cinsiyet kromozomları bir çift DNA molekülüdür. Kromozomlar eğer fetüs kadın ise XX, erkek ise XY olacaktır.

Fetüs geliştikçe, XY geni testis gelişimini teşvik eder. Testisler daha sonra erkek üreme sisteminin büyümesini teşvik eden hormonlar üretir. Testislerin oluşmaması ya da gelişmemiş testislerin bu aşamada ortaya çıktığı düşünülmektedir.

Anormal genital gelişim, XY fetüslerin erkek hormonlarına cevap vermediği genetik bir bozukluk olan androjen insensitivite sendromundan veya testosteron gibi androjenlerden kaynaklanabilir.

Bu durumda, bebek kız gibi görünür, kısa, kör, kese vajina ama rahimsiz, yumurtalık veya fallop tüpleri olmadan doğar. Testisler karında veya kasık kanalında bulunur. İnmemiş testis vakalarının çoğunda, genetik, maternal sağlık ve bazı çevresel faktörlerin bir kombinasyonunun, testislerin gelişiminde rol oynayan hormonları, fiziksel değişiklikleri ve sinir aktivitesini bozduğu düşünülmektedir. Bununla birlikte, kesin nedeni bilinmiyor.

Kriptorşidizm Teşhisi

İnmemiş bir testisi teşhis etmek için bebek genellikle ılık bir banyoda tutulur. Bu, rahatlamasına yardımcı olur ve deriyi skrotumun etrafına genişleterek muayene işlemini kolaylaştırır.

Testis skrotumda değilse ve hissedilemiyorsa, pediatrik bir üroloji uzmanı büyük olasılıkla daha ileri testler yapacaktır. Olguların yaklaşık yüzde 20’sinde eksik testis, bebek büyüyene kadar fark edilmeyebilir.

Tanı testleri arasında şunlar olabilir:

• Kasıkta ise testisin yerini bulmak için ultrason taraması
• Testisin kasık veya karın bölgesinde olup olmadığını görmek için kan dolaşımına enjekte edilen bir kontrast madde ile MR taraması
• Laparaskopi karnın içine küçük bir kesi vasıtasıyla sokulan minik bir video kameralı bir tüp içerir. Bu işlem sırasında düzeltici cerrahi yapılabilir.
• Karın içinde doğrudan keşfetmek için nadir, karmaşık vakalarda açık cerrahi gerekli olabilir.

Eğer her iki testis inmemişse, cinsiyet kromozomlarını belirlemek için genetik bir test (XX, XY) önerilebilir.

Bazı kız bebeklerde dışsal erkek cinsel organları veya belirsiz cinsel organlar bulunur. İnmemiş testisleri kontrol etmek için yapılabilecek testler arasında, herhangi bir yumurtalık olup olmadığını görmek için ultrason, hormon seviyelerini kontrol etmek için kan ve idrar testleri ve cinsiyete bağlı bir gen testi bulunmaktadır.

Kriptorşidizm Tedavisi

Kriptorşidizm bulunan tüm hastaların yaklaşık yarısında, testis 3 ay içinde kendiliğinden inecektir. Bununla birlikte, her 100 vakanın 1 ila 2’sinde, bir çocuğun 6 aylık olduğu zamana kadar inmediği ve ameliyat olması gerektiği bilinmektedir.

Orşiopeksi (testislerin cerrahi olarak torbaya indirilmesi)

Orşidopeksi ya da orkidopeksi olarak adlandırılan ameliyat, inmemiş bir testisin serbest bırakılması ve skrotuma implante edilmesi için yaygın olarak kullanılan cerrahi bir prosedürdür.

Genellikle 6-18 aylıkken yapılır. Bir çocuğa bu cerrahi prosedürün iki yaşından önce kesin olarak yapılması gerekir. Çünkü operasyonun ertelenmesi testis kanseri veya kısırlık gelişme riskini artırabilir.

Ayrıca Bakınız: Kısırlık Neden Olur?

Testisler skrotumda bulunur, çünkü sperm üretmek için vücudun geri kalanından daha düşük bir sıcaklıkta olması gerekir. Eğer bu sıcaklıkta değillerse, sperm üretimini zayıflatacaktır.

Cerrah karında küçük bir kesi yapar ve ikinci kesi kullanılarak testisin inguinal (kasık) kanala indirilmesi ve skrotuma yerleştirilmesi için küçük cerrahi aletler kullanır. Kasık kanalı normalde testisin tekrar kalkmasını durdurmak için kapatılır. Çoğu hasta ameliyat ile aynı gün eve geri döner.

Kriptorşidizm Komplikasyonları

Düzgün gelişmek ve işlev görmek için, testislerin normal vücut sıcaklığından 2 ila 3 derece daha düşük bir çevreye ihtiyacı vardır. Skrotum bu ortamı sunar. Testis inmezse, çevresi çok sıcak olacaktır. Düşük sperm sayısı ve zayıf sperm kalitesinden dolayı testis kanseri veya doğurganlık problemlerine yol açabilir.

İnmemiş testisin diğer komplikasyonları arasında testiküler kanser görülme sıklığının yüksekliği ve nedenleri belirsizliğini koruyor. Bu, erkeklerin yüzde 1’den azını etkilemektedir.

Ayrıca Bakınız: Testis Kanseri Belirtileri

Spermatik kordun büküldüğü testis torsiyonu oluşabilir. Spermatik kord, testisten penise kadar meni taşıyan sinirleri, kan damarlarını ve tüpleri içerir. Tedavi edilmediğinde, birey etkilenen testisleri kaybedebilir.

Vaz deferens hasarı ameliyattan kaynaklanan bir komplikasyon olabilir. Vas deferens, testisin üretraya bağlandığı borudur.