Kızamıkçık Nedir? Belirtileri, Tanısı ve Tedavisi

Kızamıkçık, rubella virüsünün neden olduğu bir enfeksiyondur. Doğmamış çocuğa ciddi zarar verebilir. Kızamıkçık vakalarının sayısı aşılama programları sayesinde dramatik bir şekilde düşmüştür. Ancak bu enfeksiyona karşı savaş henüz kazanılamamıştır.

Kızamıkçık belirtileri (aynı zamanda Alman kızamığı olarak da bilinir) genellikle hafiftir ve enfeksiyondaki insanların yarısından fazlası bu enfeksiyona sahip olduğunu fark etmezler.

Bununla birlikte, gebeliğin erken dönemlerinde kızamıkçık, doğmamış çocuğa karşı önemli olumsuz sonuçlar doğurabilir. Bu “konjenital kızamıkçık sendromu” olarak bilinir.

Kızamıkçık önlenebilir bir hastalıktır. Aşı genellikle kızamık ve kabakulak ile birlikte verilir (MMR aşısı).

Kızamıkçık Hakkında Hızlı Bilgiler:

Aşağıda kızamıkçık ile ilgili bazı temel hususlar kısaca listelenmiştir. Daha ayrıntılı ve destekleyici bilgi makalenin devamında yer almaktadır.

• “Rubella” latince “küçük kırmızı” anlamına gelir.
• Kızamıkçık hastalığı viral ve ağırlıklı olarak öksürük yoluyla bulaşır.
• Kızamıkçık virüsü plasentaya geçebilir ve fetüsü etkileyebilir.
• Kızamıkçık olgularının yaklaşık yarısı çok az semptom gösterir.
• Kızamıkçık hastalığının baskın belirtisi kızarıklıktır. Ancak, diğer belirtileri burun akıntısı, baş ağrısı ve ateş içerir.
• Hamilelerde kızamıkçık doğmamış çocukta konjenital kızamıkçık sendromuna neden olabilir.
• Konjenital kızamıkçık sendromu doğuştan sağırlığın önde gelen nedenidir.
• Teşhis, kan veya tükürük numunelerinin test edilmesiyle yapılabilir.
• Kızamıkçık enfeksiyonunu azaltacak hiçbir ilaç yoktur.
• Kızamıkçık aşısı, hastalığı önlemenin tek yoludur.

Kızamıkçık Nedir?

Kırmızı bir döküntü ile karakterize edilen “kızamıkçık” Latince “küçük kırmızı” olarak nitelendirilir. Adını aldığı kızarıklık genellikle kızamıklardan daha az parlaktır; ancak kaşıntılı olabilir.

Kızamıkçık, ilk önce Almanya’daki bilim adamları tarafından kızamığa karşı ayrı bir hastalık olarak tanımlandı, dolayısıyla alternatif adı Alman kızamığı olarak tanımlandı.

“Kızamıkçık nasıl bulaşır?” Virüs, lenf nodlarında ve nazofarenkste (burun boşluğuna ve yumuşak damağa bağlayan tüp) çoğalır ve öksürük yoluyla iletilir. Kızamıkçık hastası, kızarıklık gelmeden 1 hafta öncesinden ve 1 hafta sonrasında bulaşıcıdır.

Enfeksiyondan 5-7 gün sonra, virüs vücuda yayılırken kanda bulunabilir. Kızamıkçık virüsü plasentadan geçebilir ve teratojenik (mutasyona neden olan) özelliklere sahiptir. Virüs hücreleri yok edebilir veya bölünmesini önleyebilir; bu konjenital kızamıkçık sendromuna neden olur.

Kızamıkçık, yenidoğan bebeklerde veya 40 yaş üstü bireylerde nadiren grev görülür. Genel olarak, birey yaşça büyüdükçe kızamıkçık belirtileri o kadar kötüleşir.

Kızamıkçık Belirtileri Nelerdir?

Kızamıkçık vakalarının yaklaşık yarısı fark edilmeden geçmektedir. Ciddi olan enfeksiyonlar için en önemli belirti ise, virüse maruz kaldıktan 2-3 hafta sonra ortaya çıkan pembe-kırmızı döküntülerdir.

Kızarıklıklar sıklıkla yüzde başlar ve gövde ve bacaklara doğru yayılır. Kızarıklıklar başladıktan 3 gün sonra solup kaybolur. Dolayısıyla alternatif isimlerinden biri, 3 günlük kızamıktır.

Kızamıkçık hastalıklarının diğer belirtileri şunları içerir:

• Burun tıkanıklığı ve akıntısı
• Baş ağrısı
• Hafif ateş (38 derece veya daha düşük)
• Şişkin, kırmızı gözler
• Testis şişliği
• Sinir iltihabı
• Lenf nodlarının büyümesi ve hassaslaşması
• Eklem ağrısı

Konjenital Kızamıkçık Sendromu

Doğumsal kızamıkçık sendromu, hamile bir kadına kızamıkçık virüsü ile bulaşmasıyla ve plasentadan doğmamış çocuğa geçtiğinde ortaya çıkar. Enfeksiyon, düşük veya ölü doğumları tetikleyebilir veya gelişmekte olan fetusta ciddi hasara neden olabilir. Konjenital kızamıkçık sendromu doğuştan sağırlığın önde gelen nedenidir.

Hamileliğin ilk üç aylık döneminde enfekte olursa, fetüsün etkilenme olasılığı %51 olur. Gebe kaldıktan 13-26 hafta sonra enfekte olursa, bu olasılık %23’e düşer. Her yıl dünya çapında, yaklaşık 100.000 konjenital kızamıkçık sendromu vakası bulunmaktadır.

Genellikle en yaygın olarak sağırlık komplikasyonu görülür ve birden fazla kusur ortaya çıkabilir. Anne karnındaki bebek üzerindeki etkiler şunları içerebilir:

• Sağırlık veya işitme engeli
• Katarakt
• Konjenital kalp hastalığı (özellikle pulmoner arter stenozu ve patent duktus arteriozus)
• Anemi
• Hepatit
• Gelişimsel gecikme
• Retinopati (retinada akut hasar)
• Mikrofalemi (anormal derecede küçük, deforme olmuş gözler)
• Karaciğer, dalak veya kemik iliği sorunları (bazen doğumdan kısa bir süre sonra kaybolur)
• Küçük baş yapısı
• Düşük doğum ağırlığı
• Mikrognatizm (küçük alt çene)

Çocuk geliştikçe, yaşını aldıkça ortaya çıkabilecek hastalıklar olabilir. Bunlar otizm, şizofreni, öğrenme engeli ve şeker hastalığı olabilir. Bununla birlikte, eğer gebeliğin 20.haftasından sonra kızamıkçık olursa, yenidoğan problemleri nadirdir.

Kızamıkçık virüsünün fetüsü etkilemek için kullandığı kesin mekanizmalar bilinmemektedir. Bazı araştırmalar, bunun aksine programlı hücre ölümü olarak bilinen “apoptozu” içerebileceğini gösterir.

Apoptozis, çeşitli nedenlerle tetiklenen normal bir fizyolojik süreçtir.

Kızamıkçık Teşhisi ve Tanı Testleri

Bir kişi kızamıkçık olduğuna inanıyorsa, ziyaret etmek yerine doktorun ofisini araması önemlidir. Hamile kadınlarla etkileşimden kaçınmak hayati önem taşır.

Teşhis, bir tükürük veya kan örneğini test ederek yapılır. IgM antikorları mevcutsa, yeni bir kızamıkçık enfeksiyonu anlamına gelir. IgG antikorları mevcutsa, geçmişte kızamıkçık enfeksiyonunun mevcut olduğunu ya da birey zaten aşılanmış olduğunu belirtmektedir. Hiçbir antikor mevcut değilse, kişi kızamıkçık enfeksiyonu taşımaz ve hiçbir zaman aşılanmamıştır.

Kızamıkçık Tedavisi

“Kızamıkçık nasıl tedavi edilir?” Kızamıkçık enfeksiyonunu azaltacak hiçbir ilaç bulunmamaktadır. Çoğunlukla semptomlar oldukça hafiftir ve hiçbir tedaviye gerek yoktur. Doktorlar kızamıkçık hastalığına yakalanan birisinin bulaşıcı dönemde (kızarıklık göründükten 1 hafta önce (kişinin enfekte olduğu düşünülürse) ve kızarma göründükten sonra 1 hafta kendisini insanlardan uzak tutmasını önerir.

Kızamıkçık Nasıl Önlenir?

Kızamıkçık oluşumunu önlemenin tek etkili yolu aşılama yöntemidir. Kızamık ve kabakulak ile birlikte ele alındığında, MMR aşısı bulaşmayı engeller ve 40 yıldır kullanılmaktadır.

Aşının yan etkileri azdır. İnsanların yaklaşık %15’inde enjeksiyondan yaklaşık 7-12 gün sonra hafif bir ateşlenme görülür ve %5’inde hafif bir kızarıklık gelişir. Gençler veya yetişkin kadınlarda eklem ağrısı yaşanabilir. 1.000.000’da 1’den azı şiddetli bir reaksiyona giriyor.