Menenjit Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Menenjit, meninkslerin iltihabıdır. Meninks; dura mater, araknoid mater ve pia mater olarak adlandırılan beynin ve omuriliğin (merkezi sinir sistemi) örten üç zarın ortak adıdır. Beyin omurilik sıvısı yanındaki meninksin ana işlevi, merkezi sinir sistemini korumaktır.

Menenjit Hakkında Hızlı Bilgiler:

• Sanayileşmiş ülkelerdeki menenjit vakalarının %10-12’si ölümcüldür.
• Menenjitten kurtulanların %20’sinde beyin hasarı, böbrek hastalığı, işitme kaybı veya uzuv amputasyonu gibi uzun vadeli sonuçlar oluşabilir.
• Menenjit hastalarının %70’i; 5 yaşın altında veya 60 yaşın üstündedir.
• Haemophilus influenzae tip b tarafından oluşturulan bakteriyel menenjit, Hib aşısı tanıtıldığından beri %90 düşmüştür.
• Antibiyotik direnci, yükselen menenjit oranlarının önemli bir faktörüdür.

Menenjit Sebepleri Nelerdir?

“Menenjit neden olur?” Genellikle virüslerin, bakterilerin, mantarların, parazitlerin ve bazı organizmaların enfeksiyonu sonucu oluşur. “Menenjit bulaşıcı mıdır?” Anatomik kusurlar veya zayıf bağışıklık sistemi, tekrarlayan bakteriyel menenjit ile bağlantılı olabilir. Çoğu vakada nedeni bir virüstür. Bununla birlikte, bazı bulaşıcı olmayan enfeksiyonlar da menenjit nedenleridir.

Bakteriler insan hücrelerini taklit eder ve içinde kalırlar.

Oxford Üniversitesi ve İngiltere Imperial Koleji’ndeki araştırmacılar tarafından yapılan bir çalışma, bakteriyel menenjit oluşturan bakterilerin vücudun doğal bağışıklık sisteminden kaçmak için insan hücrelerini nasıl taklit ettiğini göstermiştir.

1. Viral Menenjit

Viral menenjit en sık görülen tip olmasına rağmen, nadiren ciddi bir enfeksiyondur. Sivrisinek kaynaklı virüsler gibi çeşitli virüslerden kaynaklanabilir. Bu tür menenjit için özel bir tedavi yoktur. Vakaların büyük çoğunluğunda hastalık bir hafta içinde herhangi bir sorun yaşamadan kendiliğinden düzelir.

2. Bakteriyel Menenjit

Bakteriyel menenjit genellikle ciddi bir enfeksiyondur. Buna üç tip bakteri neden olur: Haemophilus influenzae tip b, Neisseria meningitidis ve Streptococcus pneumoniae bakterileri. Neisseria meningitidlerin neden olduğu menenjit, “meningokokal menenjit” olarak bilinirken; Streptococcus pneumoniae’nin neden olduğu menenjit, “pnömokokal menenjit” olarak bilinir. İnsanlara, enfekte olmuş birinin burnundan veya boğazından çıkan akıntılarla yakından temas halinde bulaşır.

Doktor, hastaya ne tür bir menenjit bulaştığını bilmelidir. Bazı antibiyotikler bazı türlerin başkalarına bulaşmasını önleyebilir.

3. Yenidoğanlarda ve Prematüre Bebeklerde Bakteriyel Menenjit

“Grup B streptokok” adı verilen streptokok türü yaygın olarak vajinaya aittir ve prematüre bebekler ve yenidoğanlarda menenjitin yaygın bir nedeni olarak yaşamın ilk haftası içinde görülür. Sindirim sisteminde yaşayan Escherichia coli, yenidoğanlarda menenjitlere neden olabilir. Epidemik dönemlerde görülen menenjit yenidoğanları etkileyebilir. Listeria monocytogenes en yaygın olanıdır.

4. 5 Yaş Altı Çocuklarda Bakteriyel Menenjit

Aşı yapılmayan ülkelerde beş yaşın altındaki çocuklarda genellikle B. Haemophilus influenzae tarafından enfekte olunur.

5. Büyük Çocuklarda Bakteriyel Menenjit

Daha büyük çocuklarda genellikle menenjit, Neisseria meningitides (meningococcus) ve Streptococcus pneumoniae (serotip 6, 9, 14, 18 ve 23) oluşur.

6. Yetişkinlerde Bakteriyel Menenjit

Erişkin menenjitlerin yaklaşık %80’ine N. meningitidis ve S. pneumoniae neden olur. 50 yaş üzerindeki insanlarda L. monocytogenes’in neden olduğu menenjit riski yüksektir.

7. Bakteriyel Menenjit ve Kafatası Hasar Gören İnsanlarda İmplante Cihazlar

Kafatasına yeni bir travma geçiren insanlarda, burun boşluğunda meningeal alana giren bakteri riskinde artış olur. Serebral şönt veya ilgili cihaza sahip hastalarda, bu cihazlarla stafilokok ve psödomonas ile enfeksiyon riski daha yüksektir.

8. Bakteriyel Menenjit ve Zayıf Bağışıklık Sistemi

Zayıf bağışıklık sistemi olan insanlarda stafilokoklar ve psödomonas ile enfeksiyon riski yüksektir.

9. Bakteriyel Menenjit ve Kulak Enfeksiyonları ve Prosedürleri

Nadiren otitis media, mastoidit veya baş veya boyun bölgesine bir miktar enfeksiyon menenjit oluşturabilir. Koklear implant alan insanlarda pnömokokal menenjit gelişme riski yüksektir.

Tüberküloz menenjitin yaygın olduğu ülkelerde, Mycobacterium tuberculosis’in neden olduğu menenjit insidansı daha yüksektir.

10. Bağışıklık Sisteminin Anatomik Kusurları veya Bozuklukları

Konjenital veya edinsel anatomik defektler tekrarlayan bakteriyel menenjit ile bağlantılı olabilir. Anatomik bir kusur, sinir sistemine dış ortamdan girmenin bir yolunu açabilir. Menenjite yol açan en yaygın anatomik bozukluk, özellikle kırık beyin tabanında oluştuğunda veya sinüslere ve petröz piramitlere doğru uzandığı zaman kafatası kırığıdır.

Tekrarlayan menenjit vakalarının %59’u anatomik defektlerden kaynaklanmaktadır. %36’sı zayıflamış bağışıklık sistemlerinden kaynaklanmaktadır.

Menenjit Belirtileri Nelerdir?

Menenjit ve septisemi (kan zehirlenmesi) benzer semptomlar sergilemekte ve her ikisinde de görülme sıklığı coğrafi bölgelerde aynı anda yükselme eğilimi göstermektedir. Bu bölüm hem menenjit hem de septisemiye işaret etmektedir.

Ayrıca Bakınız: Septisemi (Kan Zehirlenmesi) Nedir?

Menenjitin her zaman tanınması kolay değildir. Birçok durumda menenjit hastalığı hiç belirtisiz ilerliyor olabilir. Erken evrelerde semptomlar gribin belirtilerine benzeyebilir. Bununla birlikte, menenjit ve septisemi hastaları saatler içinde ağır bir şekilde hastalanabilirler. Bu nedenle belirtileri ve bulguları bilmek önemlidir.

Menenjitin erken belirtileri genel olarak şunları içerir:

• Kusma
• Mide bulantısı
• Yüksek sıcaklık (ateşlenme)
• Kas ağrısı
• Baş ağrısı
• Soğuk eller ve ayaklar
• Vücudun herhangi bir yerinde küçük lekeler olarak başlayan kızarıklıklar. Bunlar hızlı şekilde yayılabilir ve çürük gibi görünebilir. Bunun nedeni, kan derinin altındaki dokulara sızdırılmış olmasıdır. Kızarıklıklar veya lekeler başlangıçta solabilir ve daha sonra tekrar geri gelebilir.

Bebeklerde menenjit belirtileri olarak aşağıdaki semptomlardan en az birine dikkat etmelisiniz:

• Yüksek sesle inleyen çığlık
• Bıngıldak şişmesi
• Zor uyanması
• Sarsıntılı hareketleri ve dikkatsizlik
• Beslenmeyi reddetme
• Hızlı, anormal, zor nefes alma
• Soluk veya lekeli cilt
• Bastırınca solmayan kırmızı veya mor lekeler

Daha büyük çocuklarda dikkat etmeniz gerekenler:

• Sert boyun
• Sırt ve eklemlerinde şiddetli ağrı ve acı
• Uykusuzluk veya konfüzyon
• Çok kötü bir baş ağrısı
• Parlak ışıklara hassasiyet
• Çok soğuk eller ve ayaklar
• Titreme
• Hızlı nefes alma
• Bastırınca solmayan kırmızı veya mor lekeler

Menenjit Tedavisi

“Menenjit nasıl geçer?” Menenjit hastalığı tedavisi genellikle dört ana faktöre bağlı olacaktır:

1. Hastanın yaşı
2. Enfeksiyonun şiddeti
3. Hangi organizmanın neden olduğu
4. Tıbbi geçmiş

Viral menenjit oldukça hızlı bir şekilde giderilir ve genellikle herhangi bir tıbbi tedaviye ihtiyaç duyulmaz. Belirtiler iki hafta sonra devam ederse, doktora tekrar görünmelidir.

Neredeyse her zaman bakteriyel olan (ancak viral olabilir) ağır menenjit tedavisi, hastaneye yatırılmayı gerektirebilir ve aşağıdakileri içerir:

• Antibiyotikler
• Kortikosteroidler
• Antikonvulsanlar
• Oksijen tedavisi
• Sıvı kontrolü (menenjit hastaların dehidrasyon olabilir)
• Kan testleri (Hastanın kan şekeri ve sodyumunun ölçülmesi, diğer hayati vücut kimyasallarının yanı sıra önemlidir.)
• Sedatifler (hasta sinirli veya huzursuzsa verilir)

Menenjit şiddetli ise, hasta yoğun bakım ünitesine yerleştirilebilir.