Mesane Kanseri Nedir? Belirtileri, Nedenleri, Tanısı ve Tedavisi

Mesane kanseri olan hastaların en yaygın erken belirtilerinden biri, idrarda kan görülmesidir. Çoğu vakada, kanser sadece mesane iç astarı ile sınırlıdır. Bu yüzeysel mesane kanserlerinin tedavisi nispeten daha kolaydır ve çoğu kez iyileştirici niteliktedir. Kanser mesane duvarının kas tabakası içindeyse veya içine yayılırsa, tedavinin başarılı olma ihtimalini azaltır. Bununla birlikte, tedavi genellikle kanserin ilerlemesini yavaşlatabilir.

Mesane Nedir?

Mesane, üriner sistemin bir parçasıdır. Karın alt kısmında yer alır. İdrar ile doludur ve “üretra” adı verilen bir tüp vasıtasıyla idrar zaman zaman dışarı geçer. Üretra, erkeklerdeki prostat bezi ve penisten geçer. Üretra kadınlarda daha kısadır ve vajinanın hemen üzerinde açılır.

İdrar, böbreklerde yapılır; su ve atık maddeler içerir. Her böbrekten “üreter” adı verilen bir kanal ile idrar mesaneye boşaltılır.

Mesanenin içindeki hücrelere transizyonel hücreler veya ürotelyal hücreler denir. “Lamina propria” adı verilen, astarın altında ince bir tabaka hücre bulunur.

Mesane duvarının dış kısmı, kas dokusunun kalın bir tabakasını içerir ve zaman zaman idrarı itmek için daralır.

Mesane Kanseri Nedir?

Mesane kanseri yaygın bir kanser türüdür. Çoğu vakada, mesane kanseri, mesane içini çevreleyen transizyonel hücrelerinden gelişir. Bu tür kansere transizyonel hücreli mesane kanseri adı verilir. Diğer mesane kanseri tipleri nadir görülür.

Transizyonel hücreli mesane kanseri iki gruba ayrılır:

1. Yüzeysel tümörler: Bunlar yaklaşık 5 mesane kanseri vakasının 4’ünde görülür. Bu tümörler mesane iç astarı veya iç astarının hemen altı ile sınırlıdır. Bazen bu tip kanserleri oluşturan hücreler, mesanenin iç astarından siğiller gibi dışarıya çıkmış küçük büyümeler oluşturmak için çoğalırlar.
2. Kas invaziv tümörleri: Bunlar yaklaşık 5 vakanın 1’inde görülür. Bu tümörler mesanenin kas tabakasına veya mesane duvarı boyunca yayılmıştır.

Yukarıdaki bu iki grubun her birinin tedavisi ve prognozu çok farklıdır. Yüzeyel tümörler nadiren yayılır ve genellikle iyileştirilebilir. Bununla birlikte, tedavi edilmezse, bazı vakalarda kas invaziv tümörler gelişebilir. Kas invaziv tümörleri, vücudun diğer bölgelerine yayılma olasılığına sahiptir (metastaz yapar) ve tedavinin başarılı olma şansı azalır.

Mesane Kanseri Sebepleri Nelerdir?

“Mesane kanseri neden olur?” Kanserli bir tümör anormal hücreden başlar. Bir hücrenin kanserli olmasının kesin nedeni belli değildir. Mesane hücrelerinde meydana gelen değişikliğin ardından bu hücreler kontrol dışı büyüme ve çoğalma göstererek, birikmeleri sonucu “tümör” denilen bir kitle meydana getirebilirler.

Mesane kanseri vakalarının çoğunda kanserin oluşma nedeni bilinmemektedir. Bununla birlikte, mesane kanserine yakalanma riskini arttırdığı bilinen bazı risk faktörleri tespit edilmiştir. Bunlar arasında şunlar bulunur:

• Yaş: Mesane kanseri çoğunlukla 50 yaş üstü kişilerde görülür. 40 yaşın altındaki insanlarda nadirdir.
• Sigara: Sigara içen insanların mesane kanserine yakalanma riski, sigara içmeyenlere göre 2 ila 6 kat daha fazladır. Tütünde bulunan kimyasallardan bazıları vücuda girer ve idrarla dışarı atılır. İdrardaki bu kimyasallar, kanserojen özellikleri ile mesane hücrelerine zarar verir. Mesane kanserlerinin yaklaşık yarısının sigara kullanımı ilişkili olduğu tahmin edilmektedir.
• Diğer kimyasallar: Bazı işyeri ve çevre kimyasalları, mesane kanseri ile ilişkilendirilmiştir. Kauçuk ve boya endüstrisinde kullanılan maddeler bunlara örnektir.
• Cinsiyet: Mesane kanseri tanısı erkeklerde, kadınlara oranla üç kat daha fazladır.
• Radyoterapi veya kemoterapi: Daha öncesinde alınan radyoterapi veya kemoterapi, mesane kanseri riskini biraz arttırır.
• Şistozomiyaz: Bazı sıcak ülkelerde bir parazitten kaynaklanan bu mesane enfeksiyonu riski artırmaktadır. Diğer bazı mesane enfeksiyonlarının tekrarlanması bazı insanlardaki riski biraz arttırır.

Mesane Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Mesane kanseri olan çoğu insanda ilk belirti olarak “hematüri” adı verilen idrarda kan görülür. Erken mesane tümörünün neden olduğu hematüri genellikle ağrısızdır. İdrarda kan fark edilmesi durumunda, doktor randevusu alınız. İdrarda kan, zaman zaman tümörlerin kanaması nedeniyle olur.

Bazı tümörler mesanenin tahriş olmasına ve idrar enfeksiyonu benzer belirtilere neden olabilir. Sık idrara çıkma dürtüsü veya idrar yaparken ağrı bu semptomlara örnektir. Kanser kas invaziv bir tipse ve mesane duvarı boyunca büyürse, zamanla diğer belirtiler gelişebilir. Buna, karın alt kısmında ağrı örnek verilebilir.

Kanser vücudun diğer bölgelerine yayılırsa, başka belirtiler de ortaya çıkabilir.

Mesane Kanseri Teşhisi ve Evrelemesi

Mesane kanseri tanısı ve evrelemesi için kullanılan prosedürler aşağıda açıklamaları ile birlikte yer almaktadır.

Tanıyı doğrulamak için yapılan testler:

1. İdrar Mikroskopisi

Mikroskop altında kanserli hücreleri aramak için laboratuara idrar örneği gönderilebilir. Bu test kanser hücrelerini algılayabilir. Bununla birlikte, kanser hücresi görülmezse, mesane kanserini elemez. Semptomlar mesane kanseri şüphesi uyandırıyorsa, tanıyı doğrulamak veya ekarte etmek için ileri tetkikler yapılır.

2. Sistoskopi

Bu test genellikle mesane tümörünü teyit etmek için yapılır. Sistoskopi, “sistoskop” adı verilen özel bir ince teleskop ile mesaneyi inceleyen bir doktor veya hemşire gerektiren bir prosedürdür. Sistoskop idrar borusundan (üretra) mesaneye geçirilir. Sadece mesane içine bakmak için yapılan sistoskopi normalde lokal anestezi ile yapılır. Sistoskop ile bir tümörü çıkarmak gibi bir işlem yapılırsa, genellikle genel anestezi kullanılır.

Sistoskopi sırasında bir doktor veya hemşire şunları yapabilir:

• Mesanenin astarında anormal görünen herhangi bir alanı görüntüleme.
• Şüpheli alanlardan küçük örnekler alarak biyopsi yapmak. Küçük bir doku örneği vücudun bir bölümünden alınır ve daha sonra anormal hücreleri aramak için mikroskop altında incelenir.
• Sistoskopun yan kanalından geçirilebilen aletlerle yüzeysel tümör çıkarılır.

3. Özel idrar testleri

Mesane kanserini tespit edebilen idrar testleri geliştirilmiştir. Örneğin UroVysion testi, ImmunoCyt testi ve NMP-22 testi idrar testleri gibi. Bu testler, mesane kanseri hücreleri tarafından yapılan kimyasal, protein ve idrardaki kromozomal değişiklikleri tespit eder. Bununla birlikte, bazı hastanelerde kullanımları artıyor olsa da, bu testler düzenli olarak yapılmamaktadır.

4. Ultrason taraması

Bu, vücudunuzdaki organların ve yapıların görüntülerini oluşturmak için ses dalgalarını kullanan güvenli ve ağrısız bir testtir. Mesane kanserini teşhis etmek için ultrason tarama kullanılabilir.

5. Bilgisayarlı tomografi (BT) taraması

BT ürografi adı verilen bir diğer test, idrar yollarının resimlerini elde eden özel bir BT taramasıdır. Bu tanı testi bazen mesane tümörünü aramak için yapılır.

İlk testler kanserin yüzeysel bir tümör olduğunu doğrularsa, başka test gerekmeyebilir. Yüzeysel mesane tümörlerinin vücudun diğer bölgelerine yayılma riski düşüktür.

Bununla birlikte, kas invaziv bir tümörünüz varsa, kanserin yayılıp büyümediğini değerlendirmek için başka testlere başvurulabilir. BT taraması, manyetik rezonans görüntüleme (MRI) taraması veya diğer testler örnek verilebilir. Bu değerlendirmeye kanser evrelemesi denir. Evrelemenin amacı, şunları bulmaktır:

• Mesanedeki tümör ne kadar büyük ve mesane duvarının dış kısmıyla mı, yoksa kenarıyla mı sınırlı
• Kanserin lokal lenf nodlarına yayılıp yayılmadığı
• Kanserin vücudun diğer alanlarına yayılıp yayılmadığı (metastaz)
• Kanser evresini öğrenmek, doktorların en iyi tedavi seçeneklerini bilmesine yardımcı olur. Ayrıca makul bir görünüm göstergesi (prognoz) verir.

Mesane Kanseri Tedavisi

“Mesane kanseri nasıl tedavi edilir?” Aşağıda, yüzeysel ve kas invaziv mesane kanseri tedavi seçenekleri detaylı olarak yer almaktadır.

Yüzeysel Mesane Tümörlerinin Tedavisi Nasıldır?

a) Tümörün çıkarılması

Çoğu yüzeysel mesane tümörü, bir sistoskop yardımıyla bir uzman tarafından uzaklaştırılır (daha önce açıklanmıştır). Transüretral rezeksiyon (TUR) denir, çünkü tümör üretradan çıkan sistoskop ile çıkarılır (rezeke edilir). Mesaneyi kesmek için bir işlem gerektirmez. Tümörün çıkarılması için ince aletler sistoskopun bir yan kanalından geçirilebilir.

b) Kemoterapi

TUR’dan sonra, mesanede bir doz kemoterapinin olması (intravezikal kemoterapi) alışılmıştır. Bu genellikle bir TUR geçirdikten 24 saat içinde yapılır. Bir tüp (kateter) yoluyla mesaneye bir sıvı eklenmesini ve birkaç saat sonra da kalmasını gerektirir. Sıvıda bir kemoterapi ilacı bulunur. Kemoterapi ilaçları kanser hücrelerini öldürür veya çoğalmasını engeller. Amaç TUR’tan sonra geride kalan kanser hücrelerini öldürmektir. Çalışmalar, bir doz intravezikal kemoterapinin gelecekte tümörün geri gelme şansını azalttığını göstermiştir.

c) Daha ileri kemoterapi/immünoterapi

TUR sırasında çıkarılan tümör mikroskopta incelenir. Bu, belirlenecek kesin tümör ve evre tipini sağlar. Kanserin evresine ve türüne bağlı olarak, daha başka intravezikal kemoterapi önerilebilir. Bu, bir kateter (yukarıda açıklandığı gibi) kullanılarak yapılır ve birkaç ay boyunca her 1-4 haftada bir yapılabilir. Amaç, tüm kanser hücrelerinin öldürülmesiyle mümkün olduğunca kesin olmak ve böylece kanserin geri gelme ihtimalini azaltmaktır.

Daha ileri kemoterapi için en yaygın kullanılan ilaç BCG olarak bilinir. Aslında bu, tüberkülozu (TB) önlemek için kullanılan bir aşıdır. Mesane kanseri için nasıl çalıştığı açık değildir. Bağışıklık sistemini, mesane astarındaki anormal hücreleri temizlemek için bir şekilde uyarabilir. Kısacası, BCG ile tedavi immünoterapidir. BCG yerine bazen diğer kemoterapi ilaçları kullanılır.

d) Kontrol tekrarı

Yüzeysel bir tümör çıkarıldıktan sonra, her seferinde bir sistoskopi yaptırmanız gerekir. Bazı durumlarda bir tümörün geri dönüşü meydana gelir ve rutin kontrol sistoskopileri bunu erken bir aşamada tespit edecektir. Bir kişide kanser geri gelirse yani nüksederse, tekrar tedavi edilebilir. Kontrol sistoskopileri arasındaki zaman aralığı ilk önce her üç ayda birdir. Mesane her kontrolde tümörden uzak kalırsa daha uzun olur. Tümörün geri dönmediğinden emin olmak için her seferinde birkaç kez kontrol sistoskopisine ihtiyacınız olabilir.

Yukarıda belirtildiği gibi, idrar tetkikleri mesane kanseri teşhisi için geliştirilmiştir. Çalışmalar başarılı olursa, idrar testi, sistoskopi yerine bir tümörün geri dönüp dönmediğini kontrol etmenin yolu olabilir.

Kas İnvaziv Tümörleri İçin Tedavi Seçenekleri Nelerdir?

Göz önüne alınacak tedavi seçenekleri arasında ameliyat, kemoterapi ve radyoterapi sayılabilir. Her olgu için tavsiye edilen tedavi, kanserin evresi (kanserin genişliği ve yaygınlığı) ve hastanın genel sağlığı gibi çeşitli faktörlere bağlıdır.

Tıbbi geçmişinizi bilen bir uzmanla tam bir tartışmaya sahip olmanız gerekir. Artı ve eksilerini, muhtemel başarı oranını, muhtemel yan etkileri ve kanser türünüz için olası tedavi seçenekleri hakkında diğer detayları verecektir.

a) Mesane Kanseri Ameliyatı

Mesaneyi çıkarmak için yapılan prosedür (sistektomi) en yaygın tedavidir. Bu büyük bir prosedürdür. Ameliyattan önce, planlanan işlemin sonuçlarını anlamak için bir cerrahla tam bir tartışmaya ihtiyacınız vardır. Örneğin mesane çıkarılırsa, idrar çıkışının alternatif bir yoluna ihtiyacınız olacaktır. Bunun bir yolu, ürostomi olabilir. Bu, bir cerrahın, idrar için bir sistem düzenleyerek karın dışına takılan bir torbaya boşaltmasını sağlayacak bir teknik kullanmasını gerektirir. Cerrahın bağırsağın bir bölümünden yapay bir mesane oluşturduğu alternatif bir operasyon mümkündür.

Sistektomi, karın duvarında bir yara izi (skar doku) veya anahtar deliği ameliyatı ile açık bir ameliyatla yapılabilir. Cerrahınız, hangi ameliyatın sizin için en uygun olduğunu ayrıntılı olarak sizinle görüşebilir.

Kanser ilerlediyse ve bir tedavi mümkün değilse bile, bazı cerrahi teknikler hala semptomları hafifletecek bir yere sahip olabilir. Örneğin idrar geçişinin bir tümör tarafından bloke edilmesi durumunda, bir tüp yerleştirilmesi (kateter) veya başka teknikler uygun olabilir.

b) Radyoterapi

Radyoterapi bazen ameliyat yerine kullanılır. Ayrıca iyileşmeyen bazı ağrı veya kanama olan bazı insanlar için de kullanılabilir. Radyoterapi, kanserli dokuya odaklanmış yüksek enerjili ışın demetleri kullanılan bir tedavidir. Bu kanser hücrelerini öldürür veya kanser hücrelerinin çoğalmasını engeller.

c) Kemoterapi

Kemoterapi, kanser hücrelerini öldüren veya çoğalmasını durduran anti-kanser ilaçları kullanıldığı bir kanser tedavisidir. Cerrahi veya radyoterapiden önce, bir dizi kemoterapi önerilebilir. Buna neoadjuvan kemoterapi denir. Ameliyat öncesi kullanılan kemoterapi, prognozu geliştirebilir. Bazı durumlarda cerrahi sonrası kemoterapi verilir.

Mesane Kanseri Prognozu

Yüzeysel mesane tümörleri: Tedavi ile iyi bir tedavi şansı vardır. Ayrıca, tedaviyi takiben birkaç ayda bir yapılan rutin kontroller genellikle tümörün geri döndüğünü erken tespit eder ve gerektiği gibi tedavi tekrarlanabilir.

Kas invaziv mesane tümörleri: Tedavi, yüzeysel bir tümörden daha az olasıdır. Kural olarak, tümörün başlangıç evresi ne kadar erken olursa, yukarıda listelenen tedaviler ile iyileşme şansı o kadar iyi olur. Bununla birlikte, tedavi edilmese bile, tedavi genellikle kanser gelişimini yavaşlatabilir.

Kanser tedavisi tıbbın gelişmekte olan bir alanıdır. Yeni tedaviler geliştirilmeye devam edilmekte ve prognoz hakkında yukarıdaki bilgiler çok geneldir. Tıbbi geçmişinizi bilen uzman, sizin bakış açınız hakkında daha doğru bilgi verebilir ve türünün ve evresinin kanser tedavisine ne kadar iyi yanıt vereceğini biliyor olabilir.