Saçkıran (Alopesi) Nedir? Çeşitleri ve Tedavisi

Alopesi Nedir?

Alopesi kelimesi, vücudun kıllı herhangi bir bölgesinde kıl dökülmesi, saçkıran veya kellik olmak üzere her türlü saç dökülmesine atıfta bulunan bir kelimedir. Alopesi, insanları arasında daha belirgin bir terim olsa da, ancak vücudun herhangi bir yerinde saç dökülmesi anlamına gelebilir. Alopesi areata “saçkıran” anlamına gelir. Çoğu vakada saç dökülmesi normal bir yaşlanma sürecidir ve bir hastalık değildir. Doktorlar tarafından hayatı tehdit edici olarak görmediği için çoğu kez göz ardı edilir. Saç dökülmesi, bazı insanlara çok ciddi psikolojik etkilerle ciddi sıkıntıya neden olabilir. Bazı durumlarda saç dökülmesi, bazı tıbbi tedavilerin, özellikle kanser tedavisi gören kişilerin almış oldukları ilaçların bir sonucu olabilir; bu durumda saç dökülmesi genellikle geçicidir.

Alopesi çeşitli türleri vardır, ana türlerin listesi şöyledir:

1. Alopesi Areata

Vücudun herhangi bir yerinde yamalar halinde oluşan saç dökülmesidir. Kıl vücudun bir kısmından veya tüm bölgelerinden, genellikle kafa derisinden dökülür. Kafa derisi üzerinde, özellikle erken evrede kel lekelere neden olduğu için, bazen “nokta kellik” olarak anılır. Alopesi areata vakalarının küçük bir kısmı tüm saç derisine, hatta tüm vücuda yayılmıştır. Tüm insanların yaklaşık %0,1 ila %0,2’si etkilenmektedir. Hem kadınlarda, hem erkeklerde görülür; ancak daha çok kadınlarda görülür.

Alopesi areata gelişen çoğu insan görünüşte sağlıklıdır ve cilt problemleri yaşamaz. Bu ortaya çıktığında, gençlik yıllarının sonu, erken çocukluk veya erken yetişkinlikte başlama eğilimi gösterir. Ancak, her yaşta olabilir.

Alopesi areata bulaşıcı değildir. Yakın bir aile üyesinde olan ve sahip olan insanlar arasında daha sık görülür. Yakın akrabasında bir çeşit otoimmün hastalığı olan insanlarda alopesi areata gelişme olasılığı daha yüksektir. Çoğu uzman, bunun bir otoimmün hastalık olduğuna inanılmasının nedenidir.

Çalışmalar, T hücre lenfositlerinin saldırıya uğramış folliküllerin etrafında kümelenerek iltihaplanma ve saçkırana neden olduğunu gösteriyor. Bilim adamları, kalıtsal faktörler ile birlikte bir şeyin durumu tetiklediğini söylüyor. Bazılarının duygusal stres ya da patojen olabileceğinden şüphelenmesine rağmen, bu şeyin ne olduğunu bilmiyoruz. Bir patojen, hastalık üreten bir ajan, örnwğin bir virüs, bakteri veya diğer mikroorganizmalar olabilir. Bir çalışma, dişlerdeki enfeksiyon salgınları ile alopesi areata varlığı arasında yakın bir ilişki olduğunu buldu.

Semptomlar çeşitli şekillerde olabilir. Ancak, alopesi areata belirtileri arasında genellikle dökülmeler yuvarlak veya ovaldir. Kafa derisi ve sakal en çok etkilenen bölgelerdir. Ancak, vücudun kıllı herhangi bir bölümünde oluşabilir. Hasta, etkilenen bölgelerde karıncalanma ya da hafif ağrı hissedebilir. Vücudun bazı kısımlarında kıllar yeniden büyürken, diğerlerinde olmaz. Uzun veya kısa süreli, hatta sonsuza kadar remisyona girebilir (daha iyi olur ve geri gelmez).

2. Alopesi Totalis

Kafa derisinde toplam saç dökülmesidir. Bu hızlı bir şekilde olabilir veya alopesi areata’nın ilerlemesinden olabilir. Uzmanlar bunun sebebinden emin değiller. Ancak bunun bir otoimmün bozukluk olduğunu bilirler. Birçoğu, zihinsel stresin katkıda bulunduğu bir faktör olduğuna inanıyor olmasına rağmen, alopesi totali olan çok sayıda insan stressiz bir hayata sahiptir.

Bu tip alopesi, Alopesi areata ve Alopesi Universalis (toplam vücut dökülmesi) arasında aracı bir durum olabilir. Genellikle ani bir saç derisindeki saç dökülmesi veya daha kademeli olarak ortaya çıkar. Kademeli olduğunda, alopesi areata’dan gelişme eğilimi gösterir.

Hastaların çoğunluğu 40 yaşın altındakiler, çocuklar ya da genç erişkinlerdir. Ancak alopesi totalis her yaştaki insanı etkileyebilir.

Alopesi üniversalis: Vücuttaki tüm kıllar dökülür. Genellikle kaş ve kirpikler gibi hızlı kıl dökülmesini içerir. Uzmanlar alopesi areata’nın en şiddetli formu olduğunu düşünüyorlar. Bu bir otoimmün hastalıktır.

3. Alopesi Barbae

Yüzdeki kılların dökülmesidir. Barbae Latince’den gelir ve yüzün sakallı bölgesini ifade eder. Aslında hem erkekleri, hem de kadınları etkiler. Bununla birlikte, erkekler daha yatkındır.

4. Alopesi Mukinosa

Folliküler musinoz olarak da adlandırılır. Kıl folikülünün ve sebase bezlerin yara izi ile birlikte saç dökülmesine neden olabilen enflamatuvar bir durumdur. Yara izi ciddiyeti hastalığın ne kadar ileri olduğuna işaret eder. Mikroskop altında incelendiğinde, saç köklerinin etrafında müsin bulunur. Müsinler; deride ipeksi, berrak veya beyazımsı gibi görünürler ve çoğunlukla hiyalüronik asitten oluşurlar. Bu kolajeni çevreleyen cildin zemin maddesinin normal bir bileşenidir.

5. Androgenetik Alopesi (erkek tipi saç kıran)

Bu aynı zamanda erkek tipi kellik olarak da bilinir. Saç neredeyse şeffaf bir hale gelene kadar giderek azalır. Hem erkek hem de kadınları etkileyebilir. Uzmanlar, bu tür alopesinin, kalıtsal olma olasılığının en yüksek olduğunu söylüyor. Androjen hormonları ifade eder.

Erkek tipi kellik saçkıran veya başın üst kısmında saç dökülmesi ile başlar. Erkeklerin yaklaşık %50’si hayatlarının bir döneminde bu saç dökülmesinden etkilenir.

6. Androgenetik Alopesi (kadın tipi saçkıran)

Bu kadın tipi kellik olarak da bilinir. Kadınlar, menopoz sırasında hormonal değişiklikler olduğundan kadın tipi kellik riski taşırlar. Baştaki saç teli daha incedir, yüz tüyü sert olabilir. Yeni saç üretilmesine rağmen, folliküller hala hayattadır. Bu saçların yeniden büyümesinin mümkün olduğunu düşündürür.

Genellikle, kadın tipi kellik, erkek tipi kelliklerden farklıdır. Kafanın dört bir yanında saç dökülmesi yaşanır, ancak genellikle ön saç çizgisini kaybetmez. Tepede saç dökülmesi hafif olabilir, ancak neredeyse hiç ya da tamamen kellik ilerlememiştir. Kadınlarda saç dökülmesinin nedenleri şöyledir:

• Telojen effluvium (saçların geçici dökülmesi)
• Saçları şekillendirme tedavileri veya saçların bükülmesi ve çekilmesi sonrasında kırılma
• Alopesi areata
• Bazı cilt hastalıkları
• Demir eksikliği
• Hormonal sorunlar
• Yetersiz tiroid
• Vitamin eksikliği

7. Traksiyon Alopesi

Saç köklerinde çok fazla çekme veya gerginlik sonucu oluşan saç dökülmesi anlamına gelir. Genellikle bazı saç stillerinin sonucudur. Bu tip alopesi kadınlarda daha sık görülür.

Çok sıkı at kuyruğu, örgü gibi saç stillerini kişi sık sık kullanıyorsa saç çekiş kusurlarına neden olabilir.

8. Anajen Effluvium

Genellikle kanseri tedavi etmek için kemoterapi veya radyoterapi uygulanan kişilerde oluşur. Saç dökülmesi yamalı başlar ve sonra tamamı dökülür. Neyse ki, vakaların büyük çoğunluğunda, tedavi bittiğinde saç yaklaşık altı ay içinde geri gelir. Bazı diğer ilaçlar da saç dökülmesine neden olabilir. Kompülsif saç çekme de toksik bitkilerden zehirlenmenin yanı sıra, bazı saç dökülmelerine ve diğer bazı hastalıklara neden olabilir.

9. Telogen Effluvium

Normalden fazla miktarda saç dökülür. Telojen faza tüylerin aşırı ve erken girişi ile karakterizedir (dinlenme fazı). Bu geçici bir durumdur, saç geri gelir. Normal saç döngüsünün değişmesine neden olabilecek belirgin duygusal veya fizyolojik stresli olaylardan kaynaklandığı düşünülmektedir. Olaylar, doğum, kronik hastalık, büyük ameliyat, anemi, şok diyetleri, ciddi duygusal rahatsızlıklar içerebilir.

Alopesi Tedavileri nelerdir?

Saçkırana bir enfeksiyon veya bir hastalık neden olabilir. Bu enfeksiyon veya hastalık tedavisi, daha fazla saç dökülmesini önleyebilir ve çoğu durumda yeniden büyüme meydana gelir.