Sarımsak: Sağlığımıza 10 Faydası

Yemeklere lezzet katan ve mutfaklarda yaygın olarak kullanılan sarımsak (Allium sativum), çeşitli rahatsızlıkları ve hastalıkları önlemek ve tedavi etmek için antik ve modern tarih boyunca bir ilaç olarak kullanılmıştır.

Sarımsağın Tarihçesi

Sarımsak, terapötik faydaları nedeniyle insanlar tarafından binlerce yıldır kullanılmaktadır ve Antik Mısır’da hem yemek amaçlı, hem de sağlık ve terapötik faydaları için kullanılmıştır.

Sarımsak binlerce yıldır tüm dünya genelinde tüketiliyor. Kayıtlar, Giza piramitleri inşa edildiğinde yaklaşık beş bin yıl önce sarımsağın kullanıldığını gösteriyor.

Richard S. Rivlin, bugün “Batı tıbbının babası” olarak bilinen eski Yunan doktor Hipokrat’ın (yaklaşık M. 460-370 BC) çeşitli hastalıklar ve rahatsızlıklar için sarımsak önermiş olduğunu yazdı. Hipokrat, solunum problemleri, parazitler, kötü sindirim ve yorgunluk tedavisinde sarımsak kullanımını teşvik etti.

Eski Yunan Olimpik atletlerine sarımsak verilirdi. Muhtemelen sporda kullanılan “performansı arttırıcı” etkenlerin en eski örneğidir.

Eski Mısır sarımsağı, Endus Vadisi’nin (bugün Pakistan ve batı Hindistan) gelişmiş eski uygarlıklarına yayılmıştır. Buradan Çin’e doğru yol almıştır.

İngiltere’nin kraliyet botanik merkezi Kew Gardens’deki uzmanlara göre, antik Hindistan halkı sarımsağın terapötik özelliklerini değerlendirilebileceğini ve ayrıca bir afrodizyak olacağını düşünüyor. Rahipler, dul, ergen ve yemin ettiren veya oruç tutanların uyarıcı nitelikleri dolayısıyla sarımsak tüketmemişlerdir.

Orta Doğu, Doğu Asya ve Nepal’deki tarih boyunca sarımsak; bronşit, hipertansiyon (yüksek tansiyon), TB (tüberküloz), karaciğer rahatsızlıkları, dizanteri, gaz, kan dolaşımı, bağırsak solucanları, romatizma, diyabet ve ateş tedavisinde kullanılmıştır.

Sarımsak bugün terapötik özellikleri için yaygın olarak kullanılmaktadır. Ateroskleroz (arterlerin sertleşmesi), yüksek kolesterol, kalp krizi gibi kan sistemine ve kalbe bağlı birkaç hastalık için yaygın şekilde kullanılmaktadır. Koroner kalp hastalığı ve hipertansiyon da dahildir.

Sarımsak, günümüzde bazı insanlar tarafından akciğer kanseri, prostat kanseri, meme kanseri, mide kanseri, rektum kanseri ve kolon kanserinin önlenmesinde kullanılmaktadır. Bu kullanımların bazıları bilim tarafından desteklenmektedir.

Yayınlanan bir çalışma, kısa süreli ısıtmanın taze çiğ sarımsak ekstraktlarının anti-inflamatuar etkilerini azalttığını belirtti. Bu, taze sarımsak tadını veya kokusunu beğenmeyen veya tolere edemeyen bazı insanlar için sorun oluşturabilir. Fazla sıcaklığa maruz kalmamış sarımsak takviyeleri veya sarımsak yağı için eczacınıza danışınız.

Sarımsağın Yararları Nelerdir?

Aşağıda akademik dergilerde yayınlanan sarımsağın terapötik faydaları hakkında bazı bilimsel araştırmaların örnekleri yer almaktadır:

1. Akciğer kanseri riski

Çin’de yürütülen bir araştırmaya göre, haftada en az iki kez çiğ sarımsak yiyenlerin akciğer kanserine yakalanma riski %44 daha düşüktür. Çiğ sarımsak ve akciğer kanseri arasında koruyucu bir ilişki, sarımsağın potansiyel olarak akciğer kanseri için bir kemo önleyici ajan olarak kullanılabileceğini düşündüren bir doz yanıt örneği ile gözlemlenmiştir.

2. Beyin kanseri

Sarımsakta bulunan organosülfür bileşikleri, bir tür ölümcül beyin tümörü olan glioblastomadaki hücrelerin yok edilmesinde etkili olduğu tespit edildi.

South Carolina Tıp Üniversitesi’ndeki bilim adamları sarımsaktan elde edilen üç saf organo-kükürt bileşimi (DAS, DADS ve DATS) beyin kanseri hücrelerinin ortadan kaldırılmasında etkinlik gösterdiğini, ancak DATS en etkili olduğu kanıtladılar.

Bu araştırma, insan kökenli tümör hücrelerinin habis büyümesini kontrol etmek için bitki kökenli bileşiklerin doğal tıbbın vaat ettiğini vurguladı. Bu terapötik stratejinin beyin tümörü hastalarına uygulanmadan önce beyin tümörlerinin hayvan modellerinde daha fazla çalışma yapılması gerektiği de bildirildi.

3. Kalça osteoartriti

Beslenmeleri allium sebzeleri açısından zengin olan kadınlarda osteoartriti azalttığı sonucuna varıldı. Allium sebze örnekleri sarımsak, pırasa, soğan içerir.

Araştırmanın yazarları, bulgularının, diyetin osteoartrit sonuçlarına olası etkisini vurgulamanın yanı sıra, sarımsakta bulunan bileşiklerin durum için tedaviler geliştirme potansiyelini de gösterdiğini belirtti.

4. Potansiyel olarak güçlü bir antibiyotik

Bir dergide yayınlanan bir araştırmaya göre, sarımsak içerisindeki bir bileşik olan dialil sülfür, “Campylobacter bakterisi” ile mücadelede iki popüler antibiyotikten 100 kat daha etkilidir. Campylobacter bakterisi, bağırsak enfeksiyonlarının en yaygın nedenlerinden biridir.

5. Kalbi koruma

Araştırmacılar, kalp yorgunluğunu gidermek için sarımsak yağının bir bileşenini oluşturan diiall trisulfid’i kalbe korumaya yardımcı olduğunu bildirdiler. Ayrıca, dialil trisülfidin kalp yetmezliği tedavisinde kullanılabileceğine inanılıyor.

Hidrojen sülfid gazının kalbe zarar vermesini önlediği gösterildi. Bununla birlikte, uçucu bir bileşiktir ve tedavi olarak verilmesi güçtür. Bu nedenle, bilim adamları, sarımsak bir yağ bileşeni olan dialil trisulfide’e, hidrojen sülfürün kalplerdeki faydalarını sağlamak için daha güvenli bir yol olarak odaklanmaya karar verdiler.

Laboratuvar farelerinin kullanıldığı hayvan deneylerinde, ekip bir kalp krizinden sonra diallyl sulfide alan farelerin, tedavi edilmeyen fareler ile karşılaştırıldığında bir risk alanında %61 daha az kalp hasarı bulduklarını bildirdi.

Bilimsel araştırmacılar, yayınlanan bir başka çalışmada, sarımsak yağının diyabet hastalarını kardiyomiyopatiden korumaya yardımcı olabileceğini keşfetti.

Kardiyomiyopati diyabet hastalarında önde gelen ölüm nedenidir. Anormal derecede kalınlaşmış, büyümüş veya sertleştirilmiş miyokardın (kalp kası) kronik bir hastalığıdır.

Ekip, diyabetik laboratuvar farelerini sarımsak yağı veya mısır yağı ile besledi. Sarımsak yağı ile beslenenler, mısır yağı ile beslenen hayvanlara kıyasla, kalp hasarına karşı koruma ile ilişkili olarak daha fazla değişiklik yaşadı.

Çalışma yazarları “Sonuç olarak, sarımsak yağı, kalbi diyabetin neden olduğu kardiyomiyopatiden korumak için önemli bir potansiyele sahiptir” bildirdi. Bu çalışma insanlar üzerinde henüz doğrulanmamıştır.

6. Yüksek kolesterol ve yüksek tansiyon

Ankara Üniversitesi’ndeki araştırmacılar sarımsak ekstraktı desteğinin yüksek kan kolesterollü hastaların kan lipid (yağ) profiline etkisinin ne olduğunu belirlemek için yola çıktı. Çalışmaları Journal of Nutritional Biochemistry’de yayınlandı.

Çalışma, yüksek kolesterollü 23 gönüllü içermektedir; Bunlardan 13’ünün de yüksek tansiyonu vardı. İki gruba ayrıldılar:

1. Yüksek kolesterollü normotensif grup (normal kan basıncı)
2. Yüksek kolesterol hipertansif grup (yüksek tansiyon)

Dört ay boyunca sarımsak ekstresi takviyeleri aldılar ve düzenli olarak kan lipit parametreleri yanı sıra böbrek ve karaciğer fonksiyonu açısından kontrol edildiler.

Dört ayın sonunda araştırmacılar “Sarımsak ekstraktı takviyesi kan lipid profilini geliştiriyor, kan antioksidan potansiyelini güçlendiriyor ve sistolik ve diyastolik kan basıncında önemli düşüşlere neden oluyor ve ayrıca oksidasyon ürün seviyesinde bir azalmaya neden oluyor, (MDA) kan örneklerinde görülüyor ve bu da vücuttaki oksidasyon reaksiyonlarının azaldığını gösteriyor.” açıklamasında bulundular.

Başka bir deyişle, sarımsak özütü hiperkolesterolemili hastalarda yüksek kolesterol düzeylerini ve aynı zamanda kan basıncını düşürür. Bilim adamları, bunun küçük bir çalışma olduğunu ekledi ve daha büyük bir araştırma gerçekleştirilmesi gerektiğini bildirdi.

7. Prostat kanseri

Araştırmacılar, Allium sebze tüketimi ile prostat kanseri riski arasındaki ilişkiyi değerlendiren bir çalışma yaptı.

Çalışma yazarları “Allium sebzeleri, özellikle sarımsak alımı, azalmış prostat kanseri riski ile ilişkili” yazdı.

Ekip ayrıca birçok çalışma olmadığı için bulgularını teyit etmek amacıyla daha iyi tasarlanmış prospektif çalışmalar yapılmasını önerdiklerini belirttiler.

8. Alkole bağlı karaciğer hasarı

Alkole bağlı karaciğer hasarı (etanol ile indüklenen karaciğer yaralanması) alkollü içeceklerin uzun süreli aşırı tüketiminden kaynaklanmaktadır.

Shandong Üniversitesi bilim adamları, sarımsak kökenli bir organosülfür bileşiği olan dialil disülfürün (DADS) etanol kaynaklı oksidatif strese karşı koruyucu etkileri olup olmayacağını belirlemek istediler.

Araştırmacılar, DADS’in etanol kaynaklı karaciğer hasarına karşı korunmaya yardımcı olabileceği sonucuna vardı.

9. Erken doğum

Gebelikte mikrobiyal enfeksiyonlar bir kadının erken doğum yapma riskini arttırır, birçok çalışma bunu göstermiştir. Norveç’de bilim adamları gıdaların antimikrobiyal enfeksiyonlar ve preterm doğum riski üzerinde ne gibi etkileri olduğunu öğrenmek istediler.

Ronny Myhre ve meslektaşları Allium’ların ve kurutulmuş meyvelerin etkileri üzerinde yoğunlaştı, çünkü bir literatür araştırması bu iki gıdayı preterm doğum riskini azaltmanın en büyük vaatini gösterdiğini tespit ettiler.

Ekip Norveç’de 18.888 kadın arasında kurutulmuş meyve ve Allium alımını araştırdı. Bunların %5’inde (950) spontan PTD (preterm doğum) yapıldı.

Çalışma yazarları “Antimikrobiyal ve prebiyotik bileşikler içeren gıdaların alınması, spontan PTD riskini azaltmak için önemli olabilir, özellikle sarımsak genel olarak daha düşük spontan PTD riski ile ilişkili”. sonucuna vardı.

10. Sarımsak ve soğuk algınlığı

Yapılan bir araştırmada, sarımsağın profilaktik kullanımının yetişkinlerde soğuk algınlığı sıklığını azaltabilir, ancak semptomların süresi üzerinde herhangi bir etkisi yoktur, sonucuna varıldı. Profilaktik kullanımı hastalığı önlemek amacıyla kullanır.