Soğuk Algınlığı Nedir? Belirtileri, Nedenleri, Tanısı ve Tedavisi

Soğuk algınlığı, üst solunum sistemine bulaşan viral bir enfeksiyöz hastalıktır. “Akut viral rinofarenjit” veya “akut nezle” olarak da bilinir. “Soğuk algınlığı bulaşıcı mı?” İnsanlarda en yaygın bulaşıcı hastalık olan soğuk algınlığı esas olarak koronavirüsler veya rinovirüslerden kaynaklanmaktadır.

İnsan vücudu soğuk algınlığına neden olabilecek tüm virüslere karşı asla direnç kuramaz. Bu yüzden, soğuk algınlığı çok yaygındır ve tekrarlanır.

Uzmanlar, soğuk havada dışarı çıkmanın soğuk algınlığı veya yayılma riski üzerinde herhangi bir etkisi olmadığını söylüyor. Buna ek olarak, antibiyotikler soğuk algınlığını iyileştirmezler veya iyileşmesini hızlandırmazlar.

Soğuk Algınlığı Hakkında Hızlı Bilgiler:

Aşağıda soğuk algınlığı ile ilgili bazı önemli noktalar kısaca listelenmiştir. Daha ayrıntılı ve destekleyici bilgi makalenin devamında yer almaktadır.

• Sık görülen soğuk algınlığı belirtileri boğaz ağrısı, burun tıkanıklığı ve hapşırma içerir.
• Soğuk algınlığına yakalananların yaklaşık dörtte biri belirtilere maruz kalmaz.
• 200’den fazla virüs soğuk algınlığına neden olabilir.
• Soğuk algınlığı vakalarının yarısına “rinovirüs” denilen bir virüs neden olur.
• Soğuk algınlığı komplikasyonları akut bronşit ve pnömoni (zatürre) içerir.
• Astımlı ve kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan insanlar soğuk algınlığına karşı diğer insanlara nazaran çok daha savunmasızdır.
• Soğuk algınlığı tipik olarak 10 güne kadar sürebilir.
• Sık görülen soğuk algınlığının birçok belirtisi grip ile benzerdir.

Soğuk Algınlığı Belirtileri Nelerdir?

Soğuk algınlığı virüsüne tepki veren vücut, esas olarak hissedilen belirtileri ortaya çıkarır. Kimyasalların salınması tetiklenir. Kan damarlarının sızıntı yapmasına neden olmakta ve mukoza bezlerinin daha fazla çalışmasına neden olmaktadır.

Soğuk algınlığının en yaygın semptomları ve bulguları şunlardır:

• Boğaz kuruluğu
• Boğaz ağrısı
• Öksürük
• Hafif ateş
• Hapşırma
• Boğuk ses
• Burun tıkanıklığı
• Hafif baş ağrısı

Soğuk algınlığının nadir görülen belirtileri şunlardır:

• Kas ağrıları
• Titreme
• Gözlerin kızarması
• Güçsüzlük
• İştah azalması
• Aşırı bitkinlik

Soğuk algınlığı virüsü bulaştığında insanların yaklaşık %25’inde herhangi bir belirti görülmemektedir. Belki de bağışıklık sistemi virüse karşı farklı tepki gösterdiğinden belirti olmaz. Bazen bakteriler kulaklara veya sinüslere bulaşabilirler. Bu ikincil bir bakteriyel enfeksiyon olarak bilinir ve antibiyotikler ile tedavi edilebilir.

Soğuk Algınlığı Sebepleri Nelerdir?

Soğuk algınlığına 200’den fazla farklı virüs neden olabilir. Soğuk algınlığı vakalarının %50’sine rinovirüsler neden olur. Diğer soğuk algınlığına neden olan virüsler şunları içerir:

1. İnsan parainfluenza virüsü
2. Metapnömovirüs
3. Koronavriuslar adenovirüs
4. İnsan respiratuar sinsityal virüs
5. Enterovirüsler

Bir virüs vücudun bağışıklık sistemini aşmaya çalışırsa, enfeksiyon oluşur. İlk savunma hattı mukus olup, burun ve boğazda mukus bezleri tarafından üretilmektedir. Bu mukus tozu, virüsleri ve bakteri gibi solunan her şeyi yakalar. Mukus; burun, ağız, boğaz ve vajina zarlarının ürettiği kaygan bir sıvıdır.

Mukus, bir hücrenin içine giren virüs tarafından nüfuz edildiğinde; virüs protein yapan hücrenin elementi kontrolünü ele geçirir. Bu elementi daha fazla virüs üretmek için kullanır, bu virüsler çevreleyen hücrelere saldırır.

Soğuk Algınlığı Komplikasyonları

Soğuk algınlığı ile enfekte olmak, aşağıdaki komplikasyonlara yol açabilir:

1. Akut Bronşit

Akciğerlerdeki bronşlar bakteriyel veya viral enfeksiyon sonucu iltihaplandığında bu rahatsızlığa neden olur. Enfeksiyon bakteriyel ise, antibiyotikler bunu tedavi etmek için kullanılabilir. Viral ise, enfeksiyon zamanla yok olana kadar semptomların tedavisi çok yaygındır. Balgamdan bir numune alınabilir ve bakterilerin düzeylerinin ne olduğunu belirlemek için mikroskop altında incelenebilir. Belirtileri arasında hırıltılı solunum, nefes darlığı, öksürük ve balgam bulunur.

Ayrıca Bakınız: Bronşit Hakkında Bilgiler

2. Pnömoni (Zatürre)

Yine bu da akciğerlerin iltihaplandığı bir hastalıktır. Ancak, bu sefer sıvı ile doldurulmuş alveollerden kaynaklanmaktadır. Pnömoniye bakteri veya virüs neden olabilir. Bununla birlikte, soğuk algınlığı virüsü pnömoniye neden olmaz. Pnömoni soğuk algınlığının bir komplikasyonu olarak ortaya çıkmışsa, en olası patojen bakteri olacaktır. Hastaya antibiyotik verilir. Belirtiler arasında göğüs ağrısı, öksürük, vücut ısısı yükselmesi ve solunum zorluğu sayılabilir.

3. Akut Bakteriyel Sinüzit

Bu, bakteriler paranazal sinüsleri enfekte ettiğinde ortaya çıkar. Nazal ve oral dekonjestanlar tedavi olarak kullanılabilir. Ancak, antibiyotikler hem hastalığın tedavisinde hem de bakteriyel menenjit gibi diğer hastalıklara yol açabilecek daha fazla enfeksiyonun önlenmesi için gereklidir. Belirtileri baş ağrısı, sinüs ağrısı ve burun akıntısı içerir.

Soğuk algınlığının yol açabileceği diğer komplikasyonlar şunları içerir:

• Bronşiyolit
• Krup hastalığı
• Boğaz ağrısı
• Orta kulak iltihabı

Aşağıdaki hastalıkları taşıyan insanlar soğuk algınlığa karşı savunmasız olabilir ve hastalıklarını kötüleştirebileceği için soğuk algınlığına yakalanmamak için tedbirler alınmalıdır:

• Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH): Buna hem amfizem hem de kronik bronşit dahildir. Soğuk algınlığı, öksürüğe ve nefes darlığına yol açan amfizemi veya kronik bronşit semptomlarını şiddetlendirir. Bazen ateşlenmeye neden olabilecek bir bakteri enfeksiyonu ortaya çıkabilir ve hastaya antibiyotik verilir.
• Astım: Özellikle çocuklarda soğuk algınlığı astım ataklarına neden olabilir.

Soğuk Algınlığı Nasıl Önlenir?

Soğuk algınlığına neden olan çok fazla virüs olduğu için, bilim adamlarının bir aşı geliştirmesi zor olmuştur. Bununla birlikte, soğuk algınlığına yakalanmamak için alınabilecek bazı önlemler vardır. Bunlar arasında şunlar bulunur:

• Soğuk algınlığına yakalanmış birisiyle yakın temastan kaçının.
• Vitamin bakımından zengin meyve ve sebzeleri düzenli olarak tüketin. Böylece bağışıklık sisteminiz güçlü kalır.
• Hapşırırken veya öksürürken, bir peçete kullanın. Peçeteyi dikkatle atın ve ellerinizi yıkayın.
• Eğer ellerinize hapşırırsanız derhal sabun ve su ile yıkadığınızdan emin olun.
• Ellerinizi düzenli olarak yıkayın. Soğuk algınlığı virüsleri bir kişiden diğerine dokunma yoluyla iletilebilir.
• Evinizdeki yüzeyleri temiz tutun, özellikle mutfakta veya banyoda.
• Yüzünüze, özellikle burun ve ağzınıza dokunmaktan kaçının.

Soğuk Algınlığı Tedavisi

“Soğuk algınlığı nasıl geçer?” Hem antibiyotiklerin, hem de antiviral ilaçların ortak soğuk algınlığına neden olan virüslerin çoğuna karşı etkili olmadığını bilmek önemlidir.

“Soğuk algınlığı kaç gün sürer?” Normalde on gün sürer; ancak bazı belirtiler en az üç hafta kalır.

Soğuk algınlığının tedavisinde veya iyileştirilmesinde kesin bir yol bulunmamasına rağmen, aşağıdaki önlemler belirtilerin hafifletilmesine yardımcı olabilir:

• Bol sıvı için ve vücudunuzu sulu tutun. Soğuk algınlığı bulaştığında vücudun susuz kalması (dehidrasyon) bireylerin kendilerini daha kötü hissetmesine neden olur.
• Bol yatak istirahatı yapın, vücudun bağışıklık sistemi virüsle savaştığı zaman mümkün olduğu kadar çok uyku ve istirahat önemlidir.
• Baş ağrısı veya ateşten kurtulmak için doktorun önerdiği ilaçları kullanabilirsiniz. 16 yaşın altındaki çocuklara aspirin vermeyin.
• Bazı insanlar, buhar solunmasının burun tıkanıklığı semptomlarını hafifletmesine yardımcı olduğunu bildirmektedir.

Soğuk Algınlığı ve Grip Arasındaki Fark

Belirtiler bazen oldukça benzer olabilir, grip veya soğuk algınlığı olup olmadığınızı bilmek zor olabilir. Genellikle, grip belirtileri soğuk algınlığı semptomlarından daha önce hissedilir. Grip belirtileri ayrıca daha yoğundur. Gribe maruz kalan insanlar iki veya üç haftalığına kadar zayıf ve yorgun hissederler. Ateş gelip giderken, titreme ve terleme nöbetleri olacaktır (soğuk terler). Kaslar ağrır, burun akıntısı veya burun tıkanıklığı, baş ağrısı ve boğaz ağrısı vardır.

• Grip tedavisi genellikle antiviraller ile yapılır. Önlemeye yardımcı olması için bağışıklama (grip aşısı) mevcuttur.
• Soğuk algınlığı sadece semptomların geçici olarak hafifletilmesini sağlar ve iyi hijyen en iyi önlemdir.